معرفی کتاب:
نسل کشی ارمنیان ،ریشه ها و پیامدها
(1915-1923م)
کتاب نسل کشی ارمنیان ،ریشه ها و پیامدها (1915-1923م) به کوشش ایساک یونانسیان،پژوهشگر مسائل قفقاز و ترکیه در ایران به چاپ رسید.
این کتاب در 1000 از سوی نشر ثالث به چاپ رسیده است.
نویسنده این کتاب را به ده فصل تقسیم کرده که در فصل اول به اختصار به تاریخ پر فراز و نشیب ارمنستان،چگونگی تشکیل امپراتوری عثمانی،ریشه نظریه های پان تورکیسم و پان تورانیسم و تقابل ارمنیان ارمنستان غربی با حکومت عثمانی و نقش ارمنیان در این کشور پرداخته است.
فصل دوم به سر آغاز خصومت ها نسبت به ارمنیان و منشاء مسالة ارمنی و عهد نامه های گوناگونی پرداخته شده که بطور مستقیم نقش دُول خارجی را در سرنوشت آتی و غم بار ملت ارمنی ترسیم می نماید.
در فصل سوم اوضاع ارمنستان غربی در اوایل قرن بیستم و آغاز کشتارها ،انگیزه های نسل کشی و مکانیزم آن به همراه گواه دیپلمات های خارجی و شاهدین عینی شاغل در عثمانی تشریح می شود.فصل چهارم کتاب که یکی از ناگفته های نسل کشی ارمنیان است اختصاص به نقش کشور و دولت آلمان، متحّد استراتژیک ترکیه در جنگ جهانی اول و گزارشات دیپلمات های آلمانی از آن وقایع دارد.این گزارشات از آن جهت حائز اهمیّت است که دیپلمات های آلمانی در گزارشات خود اداعای تُرک ها در خصوص خیانت ارمنیان به امپراتوری عثمانی را کاملاً رد و اهداف پان تورکیستی سران اتّحاد و ترقّی در کشتار ارمنیان را نمایان می سازند.
فصل پنجم که یکی از مهّم ترین فصل های کتاب را شکل می دهد به اسناد و مدارکی اشاره می کند که عمدتاً از آرشیو های ترکیه و زبان دولت مردان آن کشور بیان می شود. مطالعه و بررسی این اسناد و مدارک می تواند هر گونه شک و شُبهه موجود در خصوص انکار نسل کشی، مهاجرت دادن ارمنیان به دلایل ضرورت جنگی،کشته شدن ارمنیان بواسطة جنگ،بیماری و قحطی که از سوی برخی دولت مردان و مورّخین تُرک بیان می شود مردود نماید.
فصل ششم کتاب اختصاص به گواه شاهدین عینی و بیانات منتخب کارشناسان، اروپایی ،آمریکایی،و گزارشات مطبوعات معتبر جهان را در بر می گیرد.
فصل هفتم نیز عواقب و پیامد های حاصل از نسل کشی و زیان های معنوی و مالی این فاجعه را بر ارمنیان و سرنوشت آتی ملت ارمنی بررسی و بازگو می کند.
فصول هشتم و نهم به ترتیب اختصاص به بررسی روند شناسایی و محکومیت نسل کشی از سوی جوامع بین المللی و ،نظرات و عقاید روشن فکران و متفکرین ترک در مورد نسل کشی ارمنیان دارد.
در فصل انتهایی نیز نویسنده به عنوان یک ایرانی ارمنی به بررسی سیاست های جمهوری اسلامی ایران در قبال موضوع نسل کشی ارمنیان پرداخته و در ادامه برخی از نوشته ها و مشاهدات شاهدین عینی ایرانی و اظهارات برخی از سیاستمداران ایرانی را قبل و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به تصویر کشیده است.
Թեհրանում լոյս է տեսել «Հայոց Ցեղասպանութիւն, արմատներ եւ հետեւանքներ (1915-1923 թթ.)» գրքի պարսկերէն հատորը
«alikonline.ir» – Թեհրանում լոյս է տեսել «Հայոց Ցեղասպանութիւն, արմատներ եւ հետեւանքներ (1915-1923 թթ.)» պարսկերէն հատորը՝ Կովկասի եւ Թուրքիայի հարցերի փորձագէտ Իսակ Իւնանէսեանի աշխատասիրութեամբ: Գիրքը հրատարակւել է 1000 օրինակով, «Սալէս» հրատարակչութեան կողմից:
Սոյն աշխատանքը բաղկացած է տասը մասերից: Առաջին գլխում հեղինակն ամփոփ կերպով ներկայացրել է հայոց պատմութեան փոթորկալից էջերն, անդրադարձել Օսմանեան կայսրութեան կազմաւորման, պանթուրքիստական եւ պանթուրանիստական տեսութիւնների արմատներին, ապա` Արեւմտեան Հայաստանում բնակւող հայ ժողովրդի եւ Օսմանեան պետութեան դիմակայումներին:
Երկրորդ գլխում լուսաբանւել են հայութեան հանդէպ օսմանցիների կողմից թշնամանքի սկզբնաւորման պատճառները, Հայ Դատի ծագումը եւ այն պայմանագրերը, որոնք ապացուցում են օտար պետութիւնների ուղղակի դերակատարութիւնը հայ ժողովրդի ցաւալի ճակատագրի որոշման մէջ: Գրում է «akunq.net»-ը:
Երրորդ գլխում վերլուծւել է Արեւմտեան Հայաստանում տիրող իրավիճակը 20-րդ դարասկզբին, կոտորածների սկսումը, Ցեղասպանութեան դրդապատճառներն ու մեխանիզմը եւ դրանց զուգահեռ՝ Օսմանեան կայսրութիւնում աշխատող օտարերկրացի դիւանագէտների եւ ականատեսների վկայութիւնները:
Չորրորդ գլուխը յատկացւած է Հայոց Ցեղասպանութեան ոչ այնքան յայտնի ծալքերից մէկին, այսինքն՝ Առաջին աշխարհամարտի ընթացքին Թուրքիայի ռազմաւարական դաշնակից Գերմանիայի դերակատարութեանը եւ միաժամանակ այդ դէպքերի վերաբերեալ գերմանացի դիւանագէտների արձանագրած զեկոյցներին: Այդ զեկոյցները կարեւորւում են այն առումով, որ գերմանացի դիւանագէտներն իրենց զեկոյցներում կտրականապէս մերժել են Օսմանեան կայսրութեան հանդէպ հայերի ցուցաբերած դաւաճանութեան մասին հրապարակւած թուրքական կեղծիքները եւ երեւան են հանել «Միութիւն եւ առաջադիմութիւն» կուսակցութեան պարագլուխների հետապնդած պանթուրքիստական նպատակները՝ հայ ժողովրդի կոտորածների միջոցով:
Հինգերորդ գլուխը ամենակարեւոր բաժիններից է, որտեղ ներկայացւած են այն փաստաթղթերը, որոնք մեծ մասամբ երեւան են եկել թուրքական արխիւներից եւ պարունակում են այդ երկրի քաղաքական այրերի արտայայտութիւնները: Այդ փաստագրւած ապացոյցերի ուսումնասիրումը կարող է փարատել Ցեղասպանութեան վերաբերեալ առկայ ամէն կասկածանք ու երկբայութիւն, եւ ի դերեւ հանել թուրք քաղաքական գործիչների ու պատմաբանների հաւակնած վարկածները՝ պատերազմական իրավիճակի հրամայական պատճառներով հայ ժողովրդի բռնագաղթեցման եւ կոտորման մասին, որոնք իբրեւ թէ համաճարակ հիւանդութիւնների եւ սովի հետեւանքներ են եղել:
Վեցերորդ գլուխը յատկացւած է ականատեսների վկայութիւններին, եւրոպացի եւ ամերիկացի փորձագէտների արտայայտութիւններից հատընտիր մէջբերումներին եւ համաշխարհային հեղինակութիւն վայելող մամուլում հրապարակւած զեկոյցներին:
Եօթերորդ գլխում խօսւելով Ցեղասպանութեան մասին` քննարկւել է այդ ողբերգութեան առաջացրած բարոյական եւ նիւթական վնասները:
Ութերորդ եւ իններորդ գլուխները յատկացւած են միջազգային հանրութեան կողմից Ցեղասպանութեան ճանաչման գործընթացի քննարկմանը եւ թուրք մտաւորականութեան տեսակէտներին ու գաղափարներին՝ Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերեալ:
Աւարտական բաժնում հեղինակն իրանահայ փորձագէտի դիտանկիւնից վերլուծել է Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան որդեգրած քաղաքականութիւնը Հայոց Ցեղասպանութեան հարցի հանդէպ եւ այդ բաժնի շարունակութեան մէջ ներկայացրել որոշ իրանցի ականատեսների նկարագրութիւնները եւ Իրանի Իսլամական յեղափոխութիւնից առաջ ու յետոյ գործած մի շարք քաղաքական գործիչների արտայայտութիւններն այդ թեմայի վերաբերեալ: