Γκιρο Μανογιαν: “Η ε­πετειος της ε­κα­το­ντα­ε­τη­ριδας θα ειναι το ξε­κινη­μα μιας νεας δυ­να­μι­κης ο­σον α­φο­ρα τις διεκ­δι­κησεις μας”

(ΑΡΜΕΝΙΚΑ) – Η η­με­ρο­μη­νί­α της ε­κα­το­ντα­ε­τη­ρί­δας της Γε­νο­κτο­νί­ας των Αρ­με­νίων σε σχέ­ση με το αρμε­νι­κό ζή­τη­μα εί­ναι κα­τα­λυ­τι­κή. Σε ποια θέ­μα­τα μπο­ρού­με να πού­με ό­τι βά­ζου­με τε­λεί­α και για ποια θε­ω­ρεί­ται α­φε­τη­ρί­α;

Ε­πει­δή κα­νέ­να α­πό τα ζη­τή­μα­τα δεν έ­χει ε­πι­λυ­θεί, έ­στω εν μέ­ρει, δεν μπο­ρού­με να πού­με ό­τι βά­ζου­με τε­λεί­α σε κα­νένα. Η ε­πέ­τειος της ε­κα­το­ντα­ε­τη­ρί­δας θα μπο­ρέ­σει, και το ελ­πί­ζου­με, να εί­ναι το ξε­κί­νη­μα μιας νέ­ας δυ­να­μι­κής ό­σον α­φο­ρά τις διεκ­δι­κή­σεις μας. Προς αυτήν την κα­τεύ­θυν­ση ε­μείς, ως Αρ­με­νι­κή Ε­θνι­κή Ε­πι­τρο­πή, ε­δώ και με­ρι­κά χρόνια έ­χου­με πά­ρει την πρω­το­βου­λί­α να συ­στή­σου­με μια ε­πι­τρο­πή ει­δι­κών και ε­πι­στη­μό­νων, για τη με­λέ­τη και την ε­πι­στη­μο­νι­κή τεκ­μη­ρί­ω­ση των διεκ­δική­σε­ών μας, ό­σον α­φο­ρά στην πο­λι­τι­κή, η­θι­κή και πρα­κτι­κή πλευ­ρά του ζη­τή­ματος. Μια ερ­γα­σί­α που πρό­σφα­τα ο­λο­κλη­ρώ­θη­κε και το πό­ρι­σμά της εκ­δό­θη­κε σε πολ­λές γλώσ­σες, η ο­ποί­α ελ­πί­ζω σύ­ντο­μα να με­τα­φρα­στεί και στα Ελ­λη­νι­κά. Το θέ­μα των διεκ­δι­κή­σε­ών μας α­πό την Τουρ­κί­α, τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια, προ­σελκύ­ει το εν­δια­φέ­ρον πολ­λών και δια­φο­ρε­τι­κών πο­λι­τι­κών και μη δυ­νά­με­ων, κάτι το ο­ποί­ο δη­μιουρ­γεί α­νη­συ­χί­α. Η ά­πο­ψή μας, την ο­ποί­α έ­χου­με δια­τυ­πώ­σει ποι­κι­λο­τρό­πως, εί­ναι ό­τι αυ­τή η η­με­ρο­μη­νί­α ο­ρό­ση­μο για τον αρ­με­νι­κό λα­ό, θα κα­τα­στεί έ­να γε­γο­νός που θα συ­σπει­ρώ­σει ό­λες τις αρ­με­νι­κές δυ­νά­μεις για μια συ­νο­λι­κή και δυ­να­μι­κή διερ­γα­σί­α προς ε­πί­λυ­ση των ε­θνι­κών μας ζη­τημά­των. Θα πρέ­πει να δώ­σου­με τη σω­στή διά­στα­ση των εν­νοιών και των λέ­ξε­ων. Τι α­κρι­βώς εν­νο­ού­με ό­ταν λέ­με διεκ­δι­κή­σεις, α­πο­ζη­μιώ­σεις και ό­ταν συ­ζη­τάμε για την άρ­ση των συ­νε­πειών της γε­νο­κτο­νί­ας. Ε­πί­σης, πρέ­πει να διευ­κρινί­σου­με και πά­νω σ’ αυ­τό να έ­χου­με ε­θνι­κή συ­νεν­νό­η­ση, τι α­κρι­βώς διεκ­δικού­με α­πό την Τουρ­κί­α ώ­στε να ερ­γα­στού­με προς μια κα­τεύ­θυν­ση.

Το ζή­τη­μα των διεκ­δι­κή­σε­ων θα πρέ­πει να τύ­χει της ί­διας πα­ναρ­με­νι­κής συ­νεν­νό­η­σης, όπως αυ­τό της α­να­γνώ­ρι­σης της γε­νο­κτο­νί­ας. Θε­ω­ρού­με λοι­πόν ό­τι το ζη­τού­μενο εί­ναι η ε­πέ­τειος αυ­τή να εί­ναι το ξε­κί­νη­μα μιας νέ­ας πιο δυ­να­μι­κής και οργα­νω­μέ­νης δρά­σης που θα έ­χει μια ευ­ρύ­τα­τη στή­ρι­ξη.

-Ή­δη έ­χει αρ­χί­σει η διεκ­δί­κη­ση μέ­σω των διε­θνών δι­κα­στη­ρί­ων, με την ε­ξαγ­γε­λί­α του Κα­θο­λι­κού Πα­τριάρχη Α­ράμ Α΄ ό­τι θα προ­σφύ­γει στα δι­κα­στή­ρια, για την ε­πι­στροφή των πε­ριου­σιών του Κα­θο­λι­κο­σά­του στο Σις, τα οποί­α έ­χουν κα­τα­πα­τη­θεί α­πό το τουρ­κι­κό κρά­τος. Κά­ποιες ε­νέρ­γειες, ό­πως η προ­α­να­φερθεί­σα, τι ε­ξέ­λι­ξη νομί­ζε­τε ό­τι μπο­ρεί να έ­χουν; Ό­ταν θέ­του­με το θέ­μα των διεκ­δι­κή­σε­ων και α­ποζη­μιώ­σε­ων τι α­κρι­βώς εν­νο­ού­με;

Ε­μείς προσ­διο­ρί­ζου­με το θέ­μα σε τρί­α ε­πί­πε­δα. Κα­ταρ­χήν το ζή­τημα των ε­δα­φι­κών διεκ­δι­κή­σε­ων, ό­που το ε­ντάσ­σου­με μέσα στο γε­νι­κό­τε­ρο πλαί­σιο του ι­στο­ρι­κού δι­καιώ­μα­τος του λα­ού μας. Δεύ­τε­ρον, οι ε­θνι­κοκοι­νο­τι­κές και θρη­σκευ­τι­κές πε­ριου­σί­ες, ό­που μέ­σα σε αυ­τό ε­ντάσ­σε­ται και η πρω­το­βου­λί­α του Κα­θο­λι­κο­σά­του του Σις, που σή­με­ρα ε­δρεύ­ει στο Α­ντι­λιάς του Λι­βά­νου. Βέ­βαια, θα πρέ­πει να ξέ­ρε­τε ό­τι η συ­γκε­κρι­μέ­νη ε­νέρ­γεια α­φο­ρά μό­νο το κτη­ρια­κό συ­γκρό­τη­μα που α­νή­κε στο Κα­θο­λι­κο­σά­το και ό­χι στη συ­νο­λι­κή πε­ριου­σία που ή­ταν τε­ρά­στια. Τρί­τον, οι α­το­μι­κές και προ­σω­πι­κές απο­ζη­μιώ­σεις ι­διω­τι­κών πε­ριου­σιών, ό­που σε αυ­τόν τον το­μέ­α ε­δώ και κά­ποια χρό­νια, με πρω­το­βου­λί­ες νο­μι­κών και δι­κηγό­ρων έ­χουν ξε­κι­νή­σει δι­κα­στικοί α­γώ­νες. Θα πρέ­πει να είμα­στε προ­σε­κτι­κοί ό­σον α­φο­ρά τη δια­δι­κα­σί­α και την ο­ριο­θέτη­ση, ει­δι­κό­τε­ρα των ι­διω­τι­κών α­πο­ζη­μιώ­σε­ων, ώ­στε να μη δη­μιουρ­γεί­ται σύγ­χυ­ση με­τα­ξύ αυ­τών και της συ­νο­λι­κής ε­θνι­κής, ι­στο­ρι­κής, πο­λι­τι­κής και η­θι­κής α­πο­κα­τά­στα­σης του λα­ού μας. Μια τέ­τοια πε­ρί­που κα­τάστα­ση ζή­σα­με, ό­ταν μια με­γά­λη ο­μά­δα ι­διω­τών κα­τέ­φυ­γε νομι­κά, διεκ­δι­κώ­ντας α­πο­ζη­μιώ­σεις α­πό α­σφαλι­στι­κές ε­ται­ρί­ες της ε­πο­χής, που βέ­βαια δεν εί­χαν κα­μί­α σχέ­ση με την πρά­ξη της γε­νο­κτο­νί­ας και κα­τά κά­ποιον τρό­πο «δι­καιώ­θη­καν». Ε­μείς έ­χου­με κά­ποιες εν­στά­σεις για αυ­τές τις πρω­το­βου­λί­ες, για πα­ρά­δειγ­μα, πώς μπο­ρείς να υ­πο­λο­γί­σεις οι­κο­νομι­κά κά­τι που συ­νέ­βη 100 χρό­νια πριν; Δεν δι­καιώ­θη­καν ό­λοι οι δι­καιού­χοι και εί­χα­με νέ­ες δι­κα­στι­κές δια­μά­χες με­τα­ξύ των δι­κη­γό­ρων. Είναι μια ει­κό­να που δεν αρ­μό­ζει στο γε­νι­κό­τε­ρο πλαί­σιο της έν­νοιας της γε­νο­κτο­νί­ας ε­νός λα­ού. Εί­ναι λά­θος να θε­ω­ρούμε ό­τι οι διεκ­δι­κή­σεις μας σε ο­ποιο­δή­πο­τε ε­πί­πε­δο θα ε­πι­λυ­θούν πρω­τί­στως δια της νο­μι­κής ο­δού. Οι πο­λι­τι­κές διερ­γα­σί­ες, η α­να­γνώ­ρι­ση της γε­νο­κτο­νί­ας α­πό τη διε­θνή κοι­νό­τη­τα, οι πιέ­σεις για εκ­δη­μο­κρα­τι­σμό της Τουρ­κί­ας και γε­νι­κό­τε­ρα, ο α­γώ­νας μας σε πολ­λά ε­πί­πε­δα, θα εί­ναι τα μέ­σα για τη συ­νο­λι­κή ε­πίλυ­ση του Αρ­με­νι­κού Ζη­τή­μα­τος.

– Εί­μα­στε πο­λύ κο­ντά στην έ­ναρ­ξη των εκ­δη­λώ­σε­ων για την ε­κα­το­ντα­ετη­ρί­δα. Ποιες εί­ναι οι ε­νέρ­γειες που έ­χει κά­νει ή σκο­πεύ­ει να κά­νει η Τουρ­κί­α για να α­ντι­πα­ρατεθεί και να δη­μιουρ­γή­σει αρ­νη­τι­κό κλί­μα;

Θα πρέ­πει να α­να­γνω­ρί­σου­με ό­τι η ση­με­ρι­νή κυ­βέρ­νη­ση της Τουρ­κί­ας α­πό το 2008, ό­ταν με πρωτο­βου­λί­α του Προ­έ­δρου της Αρ­με­νί­ας δη­μιουρ­γή­θη­κε έ­να θε­τι­κό κλί­μα, που ονο­μά­στη­κε «δι­πλω­μα­τί­α του πο­δο­σφαί­ρου», έ­χει κά­νει αρ­κε­τά βή­μα­τα για να δη­μιουρ­γή­σει γέ­φυ­ρες ε­πι­κοι­νω­νί­ας με την Αρ­με­νί­α. Στην τουρ­κι­κή πο­λι­τική η­γε­σί­α, ό­σον α­φο­ρά το Αρ­με­νι­κό ζή­τη­μα, υ­πάρ­χουν δύ­ο δια­φο­ρε­τι­κές προσεγ­γί­σεις. Η μια εί­ναι η κα­τε­στη­μέ­νη α­ντί­λη­ψη δε­κα­ε­τιών, ό­τι «οι Αρ­μέ­νιοι ψεύ­δο­νται, αυ­τοί μας έ­σφα­ξαν, να εκ­δώ­σου­με βι­βλί­α, να κά­νου­με ται­νί­ες για να προ­πα­γαν­δί­σου­με το δί­καιό μας». Προς αυ­τήν την κα­τεύ­θυν­ση σή­με­ρα υ­πάρχει έ­ντο­νη δρα­στη­ριό­τη­τα.

Η άλ­λη α­ντί­λη­ψη εί­ναι αυ­τή που α­πο­δέ­χε­ται ό­τι πραγ­μα­τι­κά έ­γι­ναν ε­γκλή­μα­τα κα­τά του αρ­με­νι­κού λα­ού κα­τά τη διάρ­κεια του Α΄ Πα­γκο­σμί­ου Πο­λέ­μου και ό­τι πρέ­πει η Τουρ­κί­α να κά­νει κά­ποιες κι­νήσεις κα­λής θέ­λη­σης, να ζη­τή­σει συγ­γνώ­μη α­πό τον αρ­με­νι­κό λα­ό για αυ­τές τις ε­νέρ­γειες και πα­ράλ­λη­λα να δο­θούν προ­νό­μια και το δι­καί­ω­μα στους Αρ­με­νίους που έ­χουν τί­τλους ι­διο­κτη­σί­ας να διεκ­δι­κή­σουν τα α­κί­νη­τά τους και να τους χο­ρη­γη­θεί η τουρ­κι­κή υ­πη­κο­ό­τη­τα. Αυ­τό εί­ναι το μέ­γι­στο που θα μπο­ρού­σε να κά­νει η Τουρ­κί­α σή­με­ρα. Προς αυ­τήν την κα­τεύ­θυν­ση λοι­πόν κι­νεί­ται η η­γε­σί­α της Τουρ­κί­ας και αυ­τό το εί­δα­με με τις δη­λώ­σεις «συλ­λυ­πη­τη­ρί­ων» του Ερ­ντο­γάν στις 23 Α­πρι­λί­ου, που δεν ή­ταν τί­πο­τε άλ­λο πα­ρά μια προ­σπά­θεια να δη­μιουρ­γή­σει τη ψευ­δαί­σθη­ση στην κοι­νή γνώ­μη, ό­τι η Τουρ­κί­α θέ­λει να συμ­φι­λιω­θεί με το πα­ρελ­θόν της. Ό­λο αυ­τό εί­ναι έ­να κα­λο­στημ­μέ­νο ε­πι­κοι­νωνια­κό τέ­χνα­σμα, για να α­να­τρα­πεί η σχέ­ση θύ­τη-θύ­μα­τος και να δη­μιουρ­γη­θεί η ει­κό­να των «α­διάλ­λα­κτων» Αρ­με­νί­ων.

Μελ­λο­ντι­κά θα πρέ­πει να εί­μα­στε σε ε­τοι­μό­τη­τα για ο­ποια­δή­πο­τε αρ­νη­τι­κή προς ε­μάς ε­νέρ­γεια εκ μέ­ρους της Τουρ­κί­ας. Για πα­ρά­δειγ­μα, τα πρω­τό­κολ­λα που υ­πέ­γρα­ψαν οι δύ­ο χώ­ρες πριν με­ρι­κά χρό­νια και δεν έ­χουν α­κό­μη την έ­γκρι­ση των κοι­νο­βου­λί­ων τους. Η Τουρ­κί­α εν­δέ­χε­ται να ε­πι­λέ­ξει και να προω­θή­σει κά­ποιες α­πό τις συμ­φω­νί­ες και ει­δι­κό­τε­ρα αυ­τές που α­να­φέ­ρο­νται σε γε­νι­κό­τη­τες, χω­ρίς κα­νέ­να χρο­νι­κό πε­ριορι­σμό και πρα­κτι­κή ε­φαρ­μο­γή, για να δεί­ξει ό­τι η ί­δια εί­ναι έ­τοι­μη να κά­νει βή­μα­τα προς τη συμ­φι­λί­ω­ση. Γε­νι­κό­τε­ρα, οι πρα­κτι­κές προ­σέγ­γι­σης της Τουρ­κί­ας τα τε­λευ­ταί­α χρό­νια, έ­χουν δια­μορ­φω­θεί με ε­πιλε­κτι­κές ε­πα­φές και βα­ριές κα­τη­γο­ρί­ες προς τη δια­σπο­ρά, θε­ω­ρώ­ντας την υπεύ­θυ­νη για τις χρό­νιες α­ντι­πα­ρα­θέ­σεις με­τα­ξύ των δύ­ο λα­ών, οι ο­ποί­ες διαψευ­σθή­καν ό­ταν σύσ­σω­μος ο λα­ός της Αρ­με­νί­ας ε­να­ντιώ­θη­κε στα πρω­τό­κολ­λα Αρ­με­νί­ας- Τουρ­κί­ας. Η Τουρ­κί­α έ­χει δη­λώ­σει ε­πα­νει­λημ­μέ­να και νο­μί­ζω ό­τι το εν­νο­εί, ό­τι δεν θα κά­νει κα­νέ­να βή­μα για την ε­ξο­μά­λυν­ση των σχέ­σε­ων ό­σο δεν ε­πι­λύ­ε­ται το θέ­μα του Να­γκόρ­νο Κα­ρα­μπάχ, εν­νο­ώ­ντας φυ­σι­κά μια λύ­ση προς ό­φε­λος του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν.

– Ποια θα πρέ­πει να εί­ναι η στά­ση της κυ­βέρ­νη­σης της Αρ­με­νί­ας σε σχέ­ση με τα πρω­τό­κολ­λα λαμ­βάνο­ντας υ­πό­ψη τις πρό­σφα­τες δη­λώ­σεις του προ­έ­δρου Σαρ­κισιάν α­πό το βή­μα του Ο­Η­Ε;

Η θέ­ση μας πά­ντα ή­ταν ό­τι τα πρω­τό­κολ­λα ε­κτός α­πό πο­λι­τι­κή συμ­φω­νί­α έ­χουν και τε­ρά­στια νο­μι­κή υ­πό­στα­ση και ι­σχύ. Θα πρέ­πει λοι­πόν τώ­ρα να τα «δο­λοφο­νή­σου­με» νο­μι­κά. Και ε­ξη­γού­μαι: Δυο τρό­ποι υ­πάρ­χουν για να γί­νει αυ­τό. Η Βου­λή της Αρ­με­νί­ας να α­πο­δε­χθεί κα­ταρ­χήν τα πρω­τό­κολ­λα στο σύ­νο­λό τους και ταυ­τό­χρο­να να δώ­σει ερ­μη­νεί­α σε κά­θε άρ­θρο, η ο­ποί­α δεν θα υ­πο­νο­μεύ­ει τα ε­θνι­κά μας συμ­φέ­ρο­ντα. Ο δεύ­τε­ρος και πιο ρε­α­λι­στι­κός τρό­πος εί­ναι να πα­ραι­τη­θού­με α­πό τα πρω­τό­κολ­λα ως χώ­ρα, α­φού η Τουρ­κί­α με τις ε­νέρ­γειές της, μας έ­χει δώ­σει αυ­τήν την ευ­και­ρί­α πολ­λές φο­ρές. Ε­μείς έ­χου­με το δι­καί­ωμα να ι­σχυ­ρι­στού­με ό­τι η Τουρ­κί­α δεν πί­στευε στα πρω­τό­κολ­λα, α­κό­μα και τη στιγ­μή που τα υ­πέ­γρα­φε. Ή­ταν έ­να α­κό­μη δι­πλω­μα­τι­κό και πο­λι­τι­κό τέ­χνα­σμα, για να ρί­ξει στά­χτη στα μά­τια της διε­θνούς κοι­νό­τη­τας. Προ­τεί­νου­με με­τά την άρ­ση των πρω­το­κόλ­λων, η Αρ­με­νί­α να α­παι­τή­σει μια δια­κρα­τι­κή συμ­φω­νί­α τριών ση­μεί­ων, που θα α­πο­τε­λέ­σει ι­σχυ­ρή και δι­πλω­μα­τι­κή πρω­το­βου­λί­α προς ό­φε­λος της χώ­ρας μας.

Το πρώ­το άρ­θρο θα λέ­ει ό­τι οι δύ­ο κυ­βερ­νή­σεις α­πο­φάσι­σαν την έ­ναρ­ξη δι­πλω­μα­τι­κών σχέ­σε­ων, το δεύ­τε­ρο ό­τι α­νοί­γουν τα σύ­νο­ρα με­τα­ξύ των δύ­ο χω­ρών, για ε­μπο­ρι­κές και άλ­λες δρα­στη­ριό­τη­τες και το τρίτο το σπου­δαιό­τε­ρο, ό­τι τυ­χόν δια­φο­ρές με­τα­ξύ των δύ­ο χω­ρών θα πρέ­πει να επι­λυ­θούν με ει­ρη­νι­κό τρό­πο και μέ­σα στα πλαί­σια των διε­θνών πο­λι­τι­κών και νο­μι­κών ορ­γα­νι­σμών. Ό­ταν η Τουρ­κί­α θα α­πο­φα­σί­σει να δη­μιουρ­γή­σει σχέ­σεις ά­νευ προ­ϋ­πο­θέ­σε­ων με την Αρ­με­νί­α, το πλαί­σιο αυ­τό που προ­τεί­νου­με ε­μείς εί­ναι τό­σο α­πλό και κα­τα­νο­η­τό, που θα διευ­κο­λύ­νει την ά­με­ση υ­λο­ποί­η­ση της συμ­φω­νί­ας.

– Περ­νώντας στο θέ­μα του Αρ­τσάχ (Να­γκόρ­νο Κα­ρα­μπάχ), πως ερ­μη­νεύε­τε την ο­λο­έ­να και αυ­ξα­νό­με­νη ε­πι­θε­τι­κό­τη­τα των Α­ζέ­ρων, με α­πο­κο­ρύ­φω­μα πρό­σφα­τα την κα­τάρ­ρι­ψη του αρ­με­νι­κού ε­λι­κο­πτέ­ρου και ποια θα πρέ­πει να είναι η α­πά­ντη­ση της Αρ­με­νί­ας;

Στις αρ­χές του 2008 ο­ρί­στη­κε έ­να πλαί­σιο άρ­θρων και αρ­χών για τις δια­πραγ­μα­τεύ­σεις στο θέ­μα του Αρ­τσάχ. Έ­να α­πό τα άρ­θρα που α­νησυ­χεί ι­διαί­τε­ρα τους Α­ζέ­ρους, εί­ναι αυ­τό που δη­λώ­νει ό­τι το ζή­τη­μα πρέ­πει να ε­πι­λυ­θεί μέ­σα στις αρ­χές της ι­σό­τη­τας και της αυ­το­διά­θε­σης των λα­ών. Το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν θε­ω­ρεί ό­τι μπο­ρεί να υ­πάρ­ξει αυ­το­διά­θε­ση του λα­ού στο Αρ­τσάχ, αλ­λά πά­ντα μέ­σα στα σύ­νο­ρα του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν, ό­πως αυ­τά ή­ταν ε­πί Σο­βιετι­κής Έ­νω­σης. Αυ­τό εί­ναι μη α­πο­δε­κτό, ό­χι μό­νο α­πό τους Αρ­με­νί­ους, αλ­λά και α­πό τη συ­μπρο­ε­δρί­α της ο­μά­δας του Μιν­σκ. Έ­τσι λοι­πόν προ­σπα­θεί με στρα­τιω­τι­κά, δι­πλω­μα­τι­κά και οι­κο­νο­μι­κά μέ­σα να με­τα­φέ­ρει το ζή­τη­μα σε δια­φο­ρετι­κό πλαί­σιο δια­πραγ­μά­τευ­σης, χω­ρίς βέ­βαια μέ­χρι σή­με­ρα να έ­χει κά­ποια απτά α­πο­τε­λέ­σμα­τα.

Η τα­κτι­κή που α­κο­λου­θεί το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν, ι­διαί­τε­ρα τις πα­ρα­μο­νές δια­πραγ­μα­τεύ­σε­ων, εί­ναι να προ­κα­λεί τε­χνη­τή έ­ντα­ση για να πιέσει την αρ­με­νι­κή πλευ­ρά, αλ­λά και να πα­ρου­σιά­σει το θέ­μα σε άλ­λη διά­στα­ση, α­πό αυ­τή που εί­ναι στην πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Η δι­κή μας α­πά­ντη­ση σε ό­λα αυ­τά είναι ό­τι, κα­ταρ­χήν θα πρέ­πει να δο­θεί η στρα­τιω­τι­κή α­πά­ντη­ση που αρ­μό­ζει στην πε­ρί­στα­ση, κά­τι το ο­ποί­ο κα­τά έ­να μέ­ρος έ­γι­νε και το ση­μα­ντι­κό­τε­ρο, να ερ­γα­στού­με προς την κα­τεύ­θυν­ση της διε­θνής α­να­γνώ­ρι­σης του Αρ­τσάχ. Ε­άν εμείς κα­τα­φέ­ρου­με να δη­μιουρ­γή­σου­με σχέ­σεις πο­λι­τι­κές και οι­κο­νο­μι­κές με ο­ρι­σμέ­νες χώ­ρες του κό­σμου, στο ε­πί­πε­δο που εί­ναι οι ση­με­ρι­νές σχέ­σεις της Αρ­με­νί­ας με το Αρ­τσάχ, αυ­τό θα εί­ναι μια ι­σχυ­ρή πί­ε­ση για να κα­τα­νο­ήσει το Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν ό­τι ο χρό­νος κυ­λά­ει ε­νά­ντια στα συμ­φέ­ρο­ντα του και θα πρέ­πει να αλ­λά­ξει την α­νυ­πο­χώ­ρη­τη και ε­πι­θε­τι­κή πο­λι­τι­κή που έ­χει σή­μερα.

Η α­ζε­ρι­κή η­γε­σί­α έ­χει συ­νει­δη­το­ποιή­η­σει πια, ό­τι πο­τέ δεν θα έ­χει την κυριαρ­χί­α πά­νω στο Αρ­τσάχ και ψά­χνει να βρει έ­ναν τρό­πο για να α­πο­δε­σμευ­θεί με το μι­κρό­τε­ρο δυ­να­τό πλήγ­μα στην α­ξιο­πρέ­πειά της.

– Η κυ­βέρ­νη­ση του Α­ζερ­μπα­ϊ­τζάν δια­θέ­τει δι­σε­κα­τομ­μύ­ρια για να κά­νει την προ­πα­γάν­δα της, προ­βάλ­λο­ντας μια πλα­σμα­τι­κή ει­κό­να της χώ­ρας. Δια­θέ­τει με­γά­λα κε­φά­λαια για να δη­μιουργή­σει ο­μά­δες «φί­λων» πο­λι­τι­κών, δη­μο­σιο­γρά­φων και ε­πιχει­ρη­μα­τιών. Ε­μείς που δεν έ­χου­με αυ­τήν τη δυ­να­τό­τη­τα, με ποια ό­πλα μπο­ρού­με να πο­λε­μή­σου­με;

Σί­γου­ρα για κά­ποιες ε­νέρ­γειες του Α­ζερμπα­ϊ­τζάν δεν έ­χου­με τη δυ­να­τό­τη­τα να δώ­σου­με α­πά­ντη­ση. Ει­δι­κό­τε­ρα σε θέ­μα­τα οι­κο­νο­μι­κών συμ­φε­ρό­ντων, τα ο­ποί­α με­τα­φρά­ζο­νται σε πο­λι­τι­κές ε­πιλο­γές α­πό τις κυ­βερ­νή­σεις κά­ποιων χω­ρών. Ε­μείς κα­τα­φέ­ρα­με να έ­χου­με πρόσβα­ση στις κυ­βερ­νή­σεις δια­φό­ρων χω­ρών και να ε­ξι­σορ­ρο­πού­με τη στά­ση των κυ­βερ­νή­σε­ων αυ­τών, για να μην έχουν με­ρο­λη­πτι­κή πο­λι­τι­κή υ­πέρ του Α­ζερ­μπαϊ­τζάν. Μά­λι­στα, υ­πάρ­χουν πά­ρα πολ­λά πα­ρα­δείγ­μα­τα τα τε­λευ­ταία χρό­νια προς αυ­τή την κα­τεύ­θυν­ση. Η οι­κο­νο­μική σχέση που έ­χουν κά­ποιες χώ­ρες με το Αζερ­μπα­ϊ­τζάν, ει­δι­κό­τε­ρα στον ε­νερ­γεια­κό το­μέ­α, δεν ση­μαί­νει ό­τι οι κυ­βερνή­σεις των χω­ρών αυ­τών α­πο­δέ­χο­νται την ε­πι­θε­τι­κή πο­λι­τι­κή των Α­ζέ­ρων προς τους γεί­το­νές τους και την αυ­ταρ­χι­κή δια­κυ­βέρ­νη­ση μέ­σα στη χώ­ρα.

Ό­ταν ξε­κί­νη­σε ο α­γώ­νας στο Αρ­τσάχ, υ­πήρ­ξε μια θε­τι­κή στά­ση πολ­λών χω­ρών, ει­δικό­τε­ρα στην Ευ­ρώ­πη, που έ­βλε­παν το θέ­μα ως α­πο­κα­τά­στα­ση μιας ι­στο­ρι­κής αδι­κί­ας που συ­νέ­βη μέ­σα στα πλαί­σια της Σο­βιε­τι­κής κυ­ριαρ­χί­ας. Δη­λα­δή εί­χαν α­ντί­λη­ψη της πραγ­μα­τι­κής διά­στα­σης του ζη­τή­μα­τος. Σή­με­ρα τα πράγ­μα­τα έχουν αλ­λά­ξει. Το πο­λι­τι­κό προ­σω­πι­κό των χω­ρών δεν γνω­ρί­ζει το θέ­μα και προς αυ­τήν την κα­τεύ­θυν­ση έ­χου­με να κά­νου­με πολ­λή δου­λειά.

– Το τε­λευ­ταί­ο διά­στη­μα δια­πι­στώνε­ται ό­τι υ­πάρχει μια κι­νη­τι­κό­τη­τα α­πό την Αρ­με­νι­κή Ε­θνι­κή Ε­πι­τρο­πή, ει­δι­κό­τε­ρα μέ­σα στην Ευρώ­πη, ό­που έ­χουν ι­δρυ­θεί νέ­ες ε­πι­τρο­πές σε πολ­λές πό­λεις. Ποιες εί­ναι οι προ­τε­ραιό­τη­τές σας για το ά­με­σο μέλ­λον;

Βα­σι­κή προ­τε­ραιό­τη­τα δί­νου­με σε ό­λα τα θέ­μα­τα που ά­πτο­νται του ζη­τή­μα­τος της Γε­νο­κτο­νί­ας, δη­λα­δή α­να­γνώ­ρι­ση, ποι­νι­κο­ποί­η­ση της άρ­νη­σης, η­θι­κή και υ­λι­κή α­πο­κα­τά­στα­ση. Ε­πί­σης το ζή­τη­μα του Αρ­τσάχ εί­ναι και αυ­τό έ­να α­πό τα βα­σι­κά θέ­μα­τα που δου­λεύ­ου­με, ει­δι­κό­τε­ρα στην Ευ­ρώ­πη, ό­που γί­νο­νται οι δια­κρα­τι­κές δια­πραγ­μα­τεύ­σεις για την διευ­θέ­τη­ση του ζη­τή­μα­τος. Δεν πρέ­πει να ε­φη­συ­χά­σου­με ε­πει­δή πριν με­ρι­κά χρό­νια πάρ­θη­καν κά­ποιες α­πο­φά­σεις, οι ο­ποί­ες ή­ταν προς την κα­τεύ­θυν­ση της δί­καιας ε­πί­λυ­σης του ζη­τή­μα­τος.
Πρέ­πει να εί­μα­στε σε διαρ­κή ε­γρή­γορ­ση. Άλ­λα θέ­μα­τα τα ο­ποί­α μας α­πα­σχο­λούν εί­ναι τα προ­βλή­μα­τα και τα δι­καιώ­μα­τα της αρ­με­νι­κής μειο­νό­τη­τας του Τσαβάχ­κ στη Γε­ωρ­γί­α, οι αρ­με­νι­κές κοι­νό­τη­τες της Μέ­σης Α­να­το­λής, που βρί­σκονται σε κίν­δυ­νο και ζη­τή­μα­τα των αρ­με­νι­κών κοι­νο­τή­των στην Ευ­ρώ­πη, ό­πως η δια­τή­ρη­ση του πο­λι­τι­σμού και της γλώσ­σας μέ­σα α­πό την εκ­παί­δευ­ση, κα­θώς και άλ­λα ορ­γα­νω­τι­κά θέ­μα­τα.

Στον Μάικ Τσιλιγκιριάν

Oκτωβριος – Δεκέμβριος 2014 τεύχος 83