Յայտարարութիւն
Թուրքիայում, հարաւ-արեւելեան քրդաբնակ շրջաններում մարդկային ողբերգութիւնը շարունակւում է, իսկ Սիրիայում կարծես, թէ հասունանում է նոր ողբերգութիւն:
Միջազգային հանրութեան եւ քաղաքակիրթ աշխարհի լռելեայն հայեացքի ներքոյ, այսպէս կոչւած «ահաբեկչութեան դէմ պայքարի» պատրւակով, երկրի իշխանութիւնները փաստացի պատերազմի դաշտի են վերածել քրդաբնակ մի շարք շրջաններ:
Մօտ 10 հազար զինւորական եւ ոստիկանական ուժեր լայնամասշտաբ գործողութիւն են իրականացնում դրանցում՝ չխնայելով անգամ անզէն բնակչութեանը՝ կանանց, տարեցներին ու մանուկներին, կոպտօրէն խախտելով սեփական քաղաքացիների ամենատարրական՝ խաղաղ եւ անվտանգ ապրելու իրաւունքը: Թուրքիայի ներքին գործերի նախարարութեան զեկոյցի համաձայն, երկրի հարաւ-արեւելքում մօտ 100 հազար մարդ բախումների հետեւանքով դարձել է հարկադիր վերաբնակ, իսկ բախումների էպիկենտրոնում յայտնւած քաղաքացիները միտումնաւոր զրկւած են իրենց գոյութեան ապահովման համար անհրաժեշտ ամենատարրական հնարաւորութիւններից՝ այդ թւում, նաեւ նախնական բուժօգնութիւնից:
«Բռնութեանը նպաստելու», «PKK-ի հետ համագործակցելու», «թուրք հասարակութեանը բեւեռացնելու փորձերի» պատրւակով հետապնդման են ենթարկւում այլախոհ քաղաքական գործիչներն ու հասարակական ակտիւիստները:
Կոպտօրէն ոտնահարւում են մտքի, խօսքի եւ մամուլի հիմնարար ազատութիւնները: «Լրտեսութեան» չհիմնաւորւած մեղադրանքով, ձերբակալւում եւ ցմահ ազատազրկման սպառնալիքի տակ են յայտնւում իրենց պրոֆեսիոնալ պարտքը կատարած, «Իսլամական պետութիւն» ահաբեկչական խմբաւորման հետ Թուրքիայի գործող իշխանութիւնների օրգանական կապը բացայայտած լրագրողները:
Զուգահեռաբար, թուրքական իշխանութիւնները, արտաքին քաղաքականութեան ասպարէզում, սեփական դիրքերն ամրապնդելու, եւ քաղաքա-տնտեսական յաւելելալ դիւիդենտներ շահելու նպատակով, իրենց իսկ անմիջական միջամտութեամբ հրահրւած սիրիական հակամարտութեան արդիւնքում փախստական դարձած հազարաւոր անմեղ քաղաքացիներին օգտագործում են որպէս Արեւմուտքի դէմ շանտաժի միջոց:
Իրադարձութիւնների այս ֆոնին, Թուրքիայի Հանրապետութեան պատմութեան ամենածանր փուլում, թէ՛ արտաքին, թէ՛ ներքին քաղաքականութեան ասպարէզներում գրանցւած ակնյայտ ձախողումներով պայմանաւորւած, Թուրքիայի իշխանութիւնները նախաձեռնում են նոր արկածախնդրութիւն, փորձելով ռազմական միջամտութիւն իրականացնել Սիրիայում, յատկապէս երկրի հիւսիսային՝ քրդաբնակ շրջաններում, ինչն անկասկած յղի է լինելու անկանխատեսելի հետեւանքներով: Արդիւնքում, մենք ականատեսն ենք լինելու մարդկային նոր ողբերգութեան՝ յանուն նրան, որ տարածաշրջանային եւ գլոբալ յաւակնութիւններ ունեցող Թուրքիայի իշխանութիւններին մտահոգում է այն, որ չեն կարողանում խելամտօրէն լուծել իրենց ներքին խնդիրները, եւ որեւէ լուրջ դերակատարութիւն ունենալ տարածաշրջանային հակամարտութիւններում, ինչը բացասաբար է ազդում նրանց թւացեալ վարկի վրայ:
Հաշւի առնելով վերոնշեալ հանգամանքները, որպէս ցեղասպանութեան ողբերկութիւնն ապրած ազգի զաւակներ, մեր զօրակցութիւնն ենք յայտնում Անկարայի վարած աւանտիւրիստական քաղաքականութեան արդիւնքում, ամենաանմարդկային պայմաններում յայտնւած Թուրքիայի հարաւ-արեւելեան շրջանի քուրդ ազգաբնակչութեանն ու Սիրիայի ժողովրդին:
Կոչ ենք անում միջազգային գլոբալ խաղացողներին՝ յատկապէս Արեւմտեան տէրութիւններին, Թուրքիայի հետ յարաբերութիւններում վերջ տա՛լ երկակի ստանդարտների կիրառմանը, լրջօրէն վերաբերւե՛լ տարածաշրջանին սպառնացող մարդկային մօտալուտ նոր ողբերգութեան հնարաւորութեանն ու իրականութեանը նայե՛լ անաչառ՝ բաց աչքերով:
Միեւնոյն ժամանակ, որպէս Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան քաղաքացիներ, դիմում ենք Իրանի իշխանութիւններին’ սիրիական հակամարտութիւնում, ահաբեկչական խմբաւորումների դէմ պայքարում եւ խաղաղ քաղաքացիների շահերի պաշտպանութեան ուղղութեամբ իրենց սկզբունքային քաղաքականութեան շարունակականութեան, ինչպէս նաեւ տարածաշրջանում, Թուրքիայի պանթուրանիստական աւերիչ ու վտանգաւոր քաղաքականութեանը կտրուկ արձագանգելու պահանջով:
Այլապէս հեռու չեն լինի այն օրերը, երբ, արդէն, 21-րդ դարում, 1915 թւականի օրինակով քաղաքակիրթ մարդկութեան խղճի վրայ կը ծանրանայ Հայոց Ցեղասպանութեան պէս մարդկային մի նոր ողբերգութեան ծանր բեռը:
Հայ Դատի յանձնախումբ
Թեհրան, փետրւար, 2016 թ.