Հանդիսաւոր արարողութիւն յուշակոթողին առջեւ

Յու­նաս­տա­նի պե­տու­թեան օ­րէն­քով ամ­րագ­րո­ւած Ապ­րի­լեան ո­գե­կո­չա­կան ձեռ­նարկ­նե­րու ծի­րէն ներս, ե­րէկ ­Չո­րեք­շաբ­թի 24 Ապ­րիլ 2019ին, ­Նէա Զ­միռ­նիի ­Հա­յոց ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան նո­ւի­րո­ւած յու­շա­կո­թո­ղին առ­ջեւ տե­ղի ու­նե­ցաւ հան­դի­սա­ւոր ա­րա­րո­ղու­թիւն, ­Յու­նաս­տա­նի մօտ ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան դես­պա­նու­թեան, Ա­տի­կէի մարզ­պե­տու­թեան եւ Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Հայ ­Դա­տի ­Յանձ­նա­խում­բին կազ­մա­կեր­պու­թեամբ ու հայ յա­րա­նո­ւա­նու­թեանց կրօ­նա­կան պե­տե­րու նա­խա­գա­հու­թեամբ։ ­Ներ­կայ ե­ղաւ մեծ թի­ւով հայ եւ յոյն ժո­ղո­վուրդ, յար­գե­լու եւ պաշ­տօ­նա­կան շու­քով նշե­լու հա­մար սրբա­դա­սո­ւած մեր բիւ­րա­ւոր նա­հա­տակ­նե­րու ան­մահ յի­շա­տա­կը։

Ա­րա­րո­ղու­թեան հա­նի­սա­պե­տեց յու­նա­հա­յոց թե­մա­կալ Ա­ռաջ­նորդ ­Գե­ղամ Արք. ­Խա­չե­րեան, իր կող­քին ու­նե­նա­լով հայ կա­թո­ղի­կէ եւ հայ ա­ւե­տա­րա­նա­կան յա­րա­նո­ւա­նու­թեանց հո­գե­ւոր ա­ռաջ­նոր­դե­րը՝ ­Յով­սէփ Ծ. Վրդ. ­Պէ­զա­զեա­նը եւ ­Վե­րա­պա­տո­ւե­լի ­Վի­գէն ­Չո­լա­քեա­նը, ինչ­պէս նաեւ հո­գե­ւոր հայ­րեր ­Խո­րէն Վրդ. Ա­ռա­քե­լեա­նը, Հ­րայր Ա. Քհնյ. ­Նի­կո­լեա­նը, ­ եւ ­Նա­րեկ Քհնյ. Շա­հի­նեա­նը։
Պաշ­տօ­նա­կան հիւ­րե­րու շար­քին էին ­Յու­նաս­տա­նի մօտ ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան դես­պան ­Ֆա­դէյ ­Չար­չօղ­լեան, Ա­տի­կէի ­Մարզ­պե­տա­րա­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ան­կե­լի­քի ­Լե­վեն­տի, ­Նէա Զ­միռ­նիի քա­ղա­քա­պետ Ս­թաւ­րոս ­Ծու­լա­քիս, հել­լէն խորհրդա­րա­նի նախ­կին նա­խա­գահ ­Զոի ­Գոնս­թան­տո­փու­լու, ինչ­պէս նաեւ ­Նէա Զ­միռ­նիի եւ ­Փա­լէօ ­Ֆա­լի­րո­յի քա­ղա­քա­պե­տու­թեանց յա­ռա­ջի­կայ ընտ­րու­թիւն­նե­րու թեկ­նա­ծու­ներ, կիպ­րա­կան եւ պոն­տա­կան կազ­մա­կեր­պու­թիւն­նե­րու ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, հայ ազ­գա­յին եւ միու­թե­նա­կան կա­ռոյց­նե­րու ա­տե­նա­պետ­ներ եւ վար­չու­թիւն­ներ։
Ներ­կայ էր Հ.Յ.Դ. ­Յու­նաս­տա­նի ­Կեդ­րո­նա­կան ­Կո­մի­տէի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ ընկ. ­Սեր­գօ ­Գու­յում­ճեան, յու­նա­հա­յոց Ազ­գա­յին ­Վար­չու­թեան ա­տե­նա­պետ ­Պօ­ղոս ­Չո­լա­քեան, Հ.Հ. դես­պա­նորդ Ա­լեք­սանդր ­Սարգ­սեան եւ Հ.Հ. հիւ­պա­տոս տի­կին Ան­նա ­Խա­չատ­րեան, ինչ­պէս նաեւ ­Յու­նաս­տա­նի Է­վէլ­փի­տոն Ս­պա­յից վար­ժա­րա­նը ու­սա­նող հայ կուր­սանտ­նե­րը, Հ.Հ. զի­նո­ւո­րա­կան կցորդ գնդա­պետ Ա­լեք­սէյ Աբ­րա­հա­մեա­նի ա­ռաջ­նոր­դու­թեամբ եւ Հ.Հ. դես­պա­նու­թեան անձ­նա­կազ­մը։
Հ.Մ.Ը.Մ.ի սկաուտ­նե­րը եւ աս­տի­ճա­նա­ւոր­նե­րը պա­տո­ւոյ ջո­կատ կազ­մած էին յու­շար­ձա­նի մուտ­քին, իսկ ներ­կայ էր նաեւ ­Նէա Զ­միռ­նիի փո­ղե­րա­խում­բը,  ­Փա­նաեո­թիս Փ­սա­րիա­նո­սի ղե­կա­վա­րու­թեամբ։
Օ­րո­ւայ նա­խա­գահ ընկ. ­Սեդ­րակ Այ­վա­զեան բա­ցու­մը կա­տա­րե­լով ա­րա­րո­ղու­թեան, ներ­կա­նե­րը հրա­ւի­րեց մէկ վայր­կեա­նի յոտն­կայս լռու­թեամբ յար­գե­լու ­Հա­յոց ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան սրբա­դա­սո­ւած նա­հա­տակ­նե­րու յի­շա­տա­կը։
Ա­պա տե­ղի ու­նե­ցաւ հո­գե­ւո­րա­կան ա­րա­րո­ղու­թիւ­նը, ի յար­գանք մեր ազ­գի ան­մեղ զո­հե­րու յի­շա­տա­կին։
Օ­րո­ւայ նա­խա­գա­հը հա­յե­րէն եւ յու­նա­րէն լե­զու­նե­րով բաց­ման իր խօս­քը ուղ­ղեց, շեշ­տե­լով թէ «104 տա­րի­ներ ան­ցած են ցե­ղաս­պան ­Թուր­քիոյ հա­յաջնջ­ման ա­հա­ւոր ծրագ­րէն, 1915ի Ապ­րիլ 24ի այն օ­րէն, երբ հա­մա­թու­րա­նա­կան գա­ղա­փա­րով հա­մա­կո­ւած ­Թուր­քիան կը վճռէր հայ­կա­կան հար­ցը աշ­խար­հի ե­րե­սէն վե­րաց­նել, այն­պէս ինչ­պէս, որ ի՛նք գի­տէր ու դա­րե­րու ըն­թաց­քին կը գոր­ծադ­րէր՝ տա­ռա­պան­քի, ա­ւե­րու­մի, չար­չա­րան­քի, ջար­դի, կո­տո­րա­ծի, դժո­խա­յին ա­մե­նէն ա­հա­ւոր ձե­ւե­րով, 1.500.000 մի­լիոն ան­մեղ հայ զո­հեր ան­շի­րիմ ձգե­լով իր ե­տին։
Այ­սօր, այս­քան տա­րի­ներ ետք, ա­հա­ւա­սիկ մեր նա­հա­տակ­նե­րուն յի­շա­տա­կը յար­գող հա­յոր­դի­ներս, կը պա­հան­ջենք՝ պատ­մու­թեան մե­ծա­գոյն ցե­ղաս­պան ­Թուրք դա­հի­ճէն, ճանչ­նալ իր կա­տա­րած սոս­կա­լի ո­ճի­րը ու սրբագ­րել ա­նոր հե­տե­ւանք­նե­րը՝ մի­ջազ­գա­յին ու քա­ղա­քակր­թո­ւած աշ­խար­հի օ­րէնք­նե­րուն հա­մա­ձայն։
Մեր այ­սօ­րո­ւայ ներ­կա­յու­թիւն-հա­ւա­քը այս զօ­րա­ւոր պա­հանջք­ներն է որ կը դնէ ­Թուր­քիոյ առ­ջեւ։
— ­Ճանչ­նալ ու դա­տա­պար­տել 1915ի ­Հա­յոց ­Ցե­ղաս­պա­նու­թիւ­նը, միա­ժա­մա­նակ ստանձ­նե­լով իր պար­տա­ւո­րու­թիւն­նե­րը հայ ժո­ղո­վուր­դին հան­դէպ։
— ­Վե­րա­դարձ­նել ­Հայ­կա­կան պատ­մա­կան հո­ղե­րը իր տի­րոջ՝ ­Հա­յու­թեան։
— ­Հա­տու­ցա­նել բռնագ­րա­ւո­ւած սե­փա­կան եւ ե­կե­ղե­ցա­կան կա­լո­ւած­նե­րը։
— ­Վե­րաց­նել ­Հա­յաս­տա­նի ­Հան­րա­պե­տու­թեան սահ­ման­նե­րու շրջա­փա­կու­մը։
— ­Դադ­րեց­նել Ատր­պէյ­ճա­նի զի­նո­ւո­րա­կան օ­ժան­դա­կու­թիւ­նը, որ այլ բան չէ ե­թէ ոչ ու­ղիղ սպառ­նա­լիք՝ Ար­ցա­խի ­Հան­րա­պե­տու­թեան ու ժո­ղո­վուր­դին հան­դէպ։
104 տա­րի­ներ ա­ռաջ ցե­ղաս­պա­նու­թիւ­նը ի գործ դրած ոճ­րա­գործ ­Թա­լէա­թին ու Էն­վէ­րին ժա­ռան­գորդ­նե­րը սա­կայն, այ­սօր եւս կը շա­րու­նա­կեն նոյ­նը կա­տա­րել։ Ու­րա­նալ, խե­ղա­թիւ­րել, հա­լա­ծել …
Բայց մեր մտքե­րուն մէջ մենք վառ կը պա­հենք մեր նա­խա­հայ­րե­րու տա­ռա­պան­քը եւ եր­բեք չենք մոռ­նար։ Այլ կը յի­շենք ու կը վե­րապ­րինք։ Ա­մէն օր՝ պայ­քա­րե­լով, հպար­տա­նա­լով, ներշն­չո­ւե­լով եւ դէ­պի ա­պա­գայ ուղ­ղո­ւե­լով, նոյն այն ո­գե­կան հսկայ կո­րո­վով, որ մեր ազ­գը կ’ա­ռաջ­նոր­դէ։
Մենք դեռ պի­տի շա­րու­նա­կենք մեր պայ­քա­րը, ո­րով­հե­տեւ այդ՝ մեր գո­յու­թեան ի­մաս­տա­ւո­րողն է, մեզ ի­րա­րու միաց­նող շա­ղախն է, նոր սե­րունդ­նե­րուն ներշն­չում ու նո­ւի­րում տո­ւող կամ­քի զօ­րա­ւոր ու ան­հեր­քե­լի ուժն է»։
Յա­ջոր­դա­բար ի­րենց ող­ջոյ­նի խօս­քը ուղ­ղե­լու հրա­ւի­րո­ւե­ցան ­Մարզ­պե­տա­րա­նի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ան­կե­լի­քի ­Լե­վեն­տի, ­Նէա Զ­միռ­նիի քա­ղա­քա­պետ Ս­թաւ­րոս ­Ծու­լա­քիս եւ ­Յու­նաս­տա­նի ­Թե­մա­կալ Ա­ռաջ­նորդ ­Գե­ղամ Արք. ­Խա­չե­րեա­նը։
Ո­գե­կոչ­ման ա­րա­րո­ղու­թիւ­նը իր ա­ւար­տին հա­սաւ ­Նէա Զ­միռ­նիի ­Հա­յոց ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան նա­հա­տա­կաց յու­շար­ձա­նին առ­ջեւ դափ­նեպսակ­նե­րու զե­տե­ղու­մով։
— ­Յա­նուն յու­նա­հա­յու­թեան դափ­նեպսակ զե­տե­ղեց պրն. ­Յա­րու­թիւն ­Գաս­պա­րեան։
— ­Նէա Զ­միռ­նիի քա­ղա­քա­պետ պրն. Ս­թաւ­րոս ­Ծու­լա­քիս
— Ա­տի­կէի ­Մարզ­պե­տու­թեան կող­մէ տի­կին Ան­կե­լի­քի ­Լե­վեն­տի
— ՀՀ դես­պան պրն. ­Ֆա­դէյ ­Չար­չօղ­լեան
Հան­դի­սու­թիւ­նը վերջ գտաւ հայ­կա­կան եւ յու­նա­կան ո­գերգ­նե­րով, որ հնչե­ցուց ­Նէա Զ­միռ­նիի քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի փո­ղե­րա­խում­բը, ա­պա բո­լոր ներ­կա­նե­րը ի­րենց յար­գան­քի տուր­քը մա­տու­ցա­նե­ցին ­Հա­յոց ­Ցե­ղաս­պա­նու­թեան զո­հե­րու յի­շա­տա­կին, մե­խակ­ներ զե­տե­ղե­լով «­Զան­գակ-­Յու­շար­ձա­նին» շուր­ջը։
Հա­մախմ­բեալ հա­սա­րա­կու­թիւ­նը հան­րա­կառ­քե­րով ուղ­ղո­ւե­ցաւ Ա­թէն­քի ­Սին­տաղ­մա­յի հրա­պա­րա­կը, ուր­կէ ճամ­բայ ե­լաւ Հ.Յ.Դ. Ե­րի­տա­սար­դա­կան ­Միու­թեան կազ­մա­կեր­պած բո­ղո­քի ցոյ­ցը, դէ­պի թրքա­կան դես­պա­նա­տուն։
Նկարները այստեղ