Դասախօսական երեկոյ՝ «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան նախաձեռնութեամբ
(ԱԼԻՔ ՕՐԱԹԵՐԹ, դեկտեմբերի 13) – Երէկ՝ դեկտեմբերի 12-ի երեկոյեան, «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան նախաձեռնութեամբ, հաստատութեան կենտրոնատեղիում տեղի ունեցաւ հերթական դասախօսական երեկոն:
Դասախօսութեան թեմա էր ընտրւած «Դոնալդ Թրամփի ընտրութիւնը եւ դրա ազդեցութիւնը Մերձաւոր Արեւելքի ու Կովկասի վրայ», որը ներկայացրեց միջազգային յարաբերութիւնների աւագ փորձագէտ, դոկտ. Բեհրուզ Նամդարին:
Դասախօսը նախ անդրադարձաւ ԱՄՆ-ի նախագահական ընտրութիւնների տրամաբանութեանը՝ յետսովետական ժամանակաշրջանում: Նա նշեց, որ ընտրւած իւրաքանչիւր նախագահ գործում էր ըստ իր կուսակցութեան գաղափարական տրամաբանութեանը, ինչը նրանց դարձնում էր կանխատեսելի:
Այս ընթացքը, սակայն, խախտւեց ԱՄՆ-ի վերջին նախագահական ընտրութիւնների ժամանակ, երբ ընտրւեց Դոնալդ Թրամփը: Դոկտ. Նամդարիի կարծիքով՝ եթէ նրան համեմատենք վերը նշւած ժամանակահատւածում ընտրւած ԱՄՆ-ի հանրապետական միւս նախագահների հետ, ապա պարզ կը դառնայ, որ նա թէեւ ներկայացնում է այդ կուսակցութիւնը, բայց ամենեւին էլ կապ չունի «Հանրապետական» կուսակցութեան շրջանակների հետ: Նա երբեւէ չի զբաղեցրել կուսակցական-քաղաքական որեւէ հանգամանք: «Իրականում նա իր անձը պարտադրեց հանրապետականներին»,- նշեց դասախօսը՝ եզրակացնելով, որ հէնց այս հանգամանքն էլ Թրամփին դարձնում է ինչ-որ տեղ անկանխատեսելի:
Անդրադառնալով Թրամփի վարչակազմի արտաքին քաղաքականութեան հաւանական ուղղւածութեանը, դասախօսը նշեց, որ այն պէտք է դիտարկել մինչ այս, նրա ծաւալած գործունէութեան տրամաբանութեան շրջանակում. «Նա բիզնեսմեն է, գալիս է տնտեսութիւնից: Նրա գործիքակազմը տնտեսական է: Նա ամէն ինչ դիտարկում է տնտեսական շահի, առեւտուրի դիտանկիւնից: Առ այդ՝ նրա արտաքին քաղաքականութեան տրամաբանութիւնն էլ հաստատապէս ազդւելու է տնտեսական բաղադրեալներից»,- ասաց դոկտ. Նամդարին:
Ըստ նրա՝ Մերձաւոր Արեւելքում, Թրամփի համար տարածաշրջանային թիւ 1 խնդիրը լինելու է Սիրիան: Նա փորձելու է ճգնաժամի կարգաւորման, ԴԱԷՇ-ի վերջնական ոչնչացման նպատակով համագործակցել Ռուսաստանի հետ, որից յետոյ միայն անդրադառնալու է նախագահ Ասադի ճակատագրին:
Ինչ վերաբերում է Կովկասի տարածաշրջանին, դոկտ. Նամդարիի կարծիքով՝ այն Թրամփի վարչակազմի արտաքին քաղաքականութեան առաջնահերթութիւնների ցուցակում չի լինելու. «Թրամփը գիտակցելով, թէ ռազմավարական ինչ նշանակութիւն ունեն Կովկասը եւ Ուկրայինան Ռուսաստանի համար, փորձելու է դրանք օգտագործել որպէս խաղաքարտ՝ Սիրիայում ԱՄՆ-ի կորցրածը յետ բերելու համար»,- եզրակացրեց դասախօսը:
Վերջում նա պատասխանեց ներկաների հարցերին:
انتخاب دونالد ترامپ و تاثیر بر خاورمیانه و قفقاز
دکتر بهروز نامداری، کارشناس ارشد روابط بین الملل و امنیت انرژی
خلاصه ای از سخنرانی مورخ 22 آذرماه 1395 در موسسه ترجمه و تحقیق هور
با توجه به عدم وجود سابقه سیاسی از رئیس جمهور جدید آمریکا، در شرایت کنونی شناخت از رویه سیاسی آقای ترامپ که به نوعی آینده جهان را در کل، و خاورمیانه و قفقاز را بصورت خاص تحت تاثیر قرار خواهد داد ،تنها بر مبنای بازنمایی های که از ایشان و آن هم صرفا در زمان انتخابات توسط رسانه هایی صورت گرفته، استوار گردیده. ایراد این رویه آن است، که به نوعی هر یک از انواع باز نمایی ها خود دارای حب و بغض هستند. بنابراین من برای آنکه بتوانم اندکی از این فضا فاصله بگیرم و به مستمعین خود تصویر واقعی تری ارائه دهم، سعی میکنم ابتدا آقای ترامپ را با استفاده از آخرین کتابش “آمریکای زمین گیر” در سیاست خارجی به شما معرفی کنم و آنگاه برای ارزیابی نحوه عمل او در عرصه سیاست خارجی به انتخابهای او برای تصدی پستهایی که این حوزه را تحت تاثیر قرار خواهد داد خواهیم پرداخت. پس از آن اوضاع کنونی خاورمیانه و حوزه های تعارض آمیز آن را بصورت اجمالی مرور خواهم نمود و در نهایت با انطباق این دو تصویر احتمالات آینده را با هم به گفتگو خواهیم نشست.
آقای ترامپ در کتاب “آمریکای زمین گیر یا آمریکای چلاق” عنوان می کند که : دیدگاه من در سیاست خارجی بر بنیانی محکم استوار گردیده است: از موضع قدرت عمل کن. معنی این جمله آن است که ما باید قوی ترین ارتشی که جهان تا کنون به خود دیده است را مهیا نماییم. ما باید به خوبی این تمایل خود را به همگان نشان دهیم که از قدرت اقتصادیمان جهت اعطای پاداش به کشورهایی که با ما کار کنند و همراهمان باشند استفاده خواهیم کرد و در عین حال از همین قدرت برای تنبیه کسانی که ما را همراهی نکنند نیز استفاده خواهیم کرد.
معنی این حرف آن است که ایشان قبل از آنکه با کسی به مذاکره بنشیند اول محل جایگاه و حدود ایشان را به او یاد آوری میکند و اگر با ایشان بر سر این موضوع به توافق رسید به موضوع اصلی مذاکره خواهد پرداخت.
او از قول روزولت (بیست و ششمین رئیس جمهور آمریکا) نقل می کند که “ما باید در عین حال که به نرمی سخن بگوییم ولی باید چوب بزرگی نیز در دست داشته باشیم” همچنین او از یک قهرمان مشت زنی به نام مایک تایسون بیان می کند که :” هرکسی در ذهن خود طرح و نقشه ای دارد تازمانی که مشتی را در دهان خود حس نمود”و خود اضافه میکند که “اولین چیزی که ما نیاز داریم آن است که توانایی خود را بر مبنای زدن مشت بنا کنیم.” و ادامه می دهد، پانزده سال پیش من نوشتم :” ما نمی توانیم اهداف نظامی و سیاست خارجی خود را پیش ببریم وپی گیری نماییم مادامی که بودجه نظامی ما در حال آب رفتن است.”
بهترین راه برای برای دیده شدن قدرت نظامی ما، استفاده از آن نیست.زمانی که مردم بدانند که ما هر زمان که لازم باشد از زور استفاده خواهیم کرد و شوخی هم نداریم، آنگاه با ما به گونه ای متفاوت رفتار خواهد شد. با احترام.در حال حاضر کسی ما را باور ندارد چرا که ما ضعیف شده ایم و دلیل آن هم دیدگاه های ما به سیاست نظامی مان در خاورمیانه و جاهای دیگر است.
با این تصویر کلی از شخصیت ایشان به سراغ افراد مورد اهتمام ایشان برای تصدی پستهای وزارت خارجه و دفاع به عنوان دو سمتی که تاثیرگذارترین سمتها را در سیاست خارجی ایشان ایفا خواهند نمود می رویم.
نامزد ایشان برای تصدی وزارت دفاع جیمز مَتیس (James Mattis) ژنرال بازنشسته سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا است که از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۳ به عنوان یازدهمین فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده آمریکا مشغول فعالیت بود. پیش از آن که باراک اوباما در سال ۲۰۱۰ وی را جانشین دیوید پترائوس سازد، متیس فرماندهی یگان نیروهای مشترک آمریکا و به طور هم‌زمان فرماندهی متحد تحول نظامی ناتو را به عهده داشت. نکته قابل اشاره در اینجا این است که تحلیلگران دلیل بازنشستگی زودهنگام ژنرال مَتیس در دولت اوباما را اصرار و توصیه وی بر درگیری نظامی با رژیم جمهوری اسلامی ایران می‌دانستند.
نکته دوم روش مد نظر ایشان برای روند صلح اسرائیل و فلسطینیان است:مَتیس از مدل دو کشوری برای صلح اسرائیل-فلسطین پشتیبانی میکند. او می‌گوید وضعیت فعلی در اسرائیل «ناپایا» است و استدلال میکند که شهرک‌ها به چشم‌اندازهای صلح آسیب می‌رساند و منجر به آپارتاید می‌شود. او معتقد است نبود یک راه حل دو کشوری متحدین عرب آمریکا را دارد ناخرسند میکند.بنابراین متیس در فرایند صلح خاورمیانه از جان کری حمایت میکند، و از او به خاطر تمرکز عاقلانه بر راه حل دو کشور ستایش کرده است.
با آنکه در دعوای اعراب و اسرائیل نامزد پست وزارت خارجه ترامپ جانب اعراب را می گیرد و بر اسرائیل می شورد ولی در میانه رقابت ایران با همسایگان عرب از ایران پشتیبانی نمی کند و حتی معتقد است ایران، بالاتر از القاعده و داعش، تهدید کنندهٔ اصلی ثبات خاورمیانه است. همچنین او در مورد یکی از مهمترین قراردادهای چند سال اخیر عرصه دیپلماسی جهان معتقد است، گرچه توافق هسته‌ای از نظر او ضعیف است، اما هیچ راهی برای عقب نشستن از آن وجود ندارد.این درحالی است که متیس از رئیس جمهور باراک اوباما به دلیل خامی در خصوص نیات ایران و از کنگره به خاطر «تقریباً غایب بودن» از توافق هسته‌ای با ایران انتقاد کرده است.
متیس دوستی متحدین منطقه‌ای آمریکا نظیر اردن و امارات متحده عربی را ستوده است و بر اهمیت امارات و اردن به عنوان کشورهایی که برای مثال می‌خواهند در پر کردن شکاف‌ها در افغانستان کمک کنند تأکید کرده است. او از استراتژی دفاعی فعلی به این دلیل که این تلقی را ایجاد می کند که «داریم از حمایت از متحدینمان دست بر می داریم» انتقاد کرده است. او بر نیاز آمریکا به تقویت پیوندهای آمریکا با سازمان‌های اطلاعاتی متحد خود، خصوصاً سازمان‌های اطلاعاتی اردن، مصر و عربستان سعودی تأکید کرده است. در سال ۲۰۱۲ متیس خواهان دادن سلاح به شورشیان سوری برای مقابله با واسطه‌های ایران در سوریه شد.
نامزد ایشان برای تصدی پست وزارت خارجه آقای رکس تیلرسون، (Rex Tillerson) مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت نفتی اکسان‌موبیل، پنجمین شرکت بزرگ جهان از نظر ارزش بازار است. ایشان که حدود 65 سال سن دارد بیش از 10 سال است که به این سمت منصوب شد. شرکت اکسان موبیل، در دوران رهبری تیلرسون، رشد چشمگیری را تجربه کرده و هم‌اینک، به‌عنوان بزرگترین شرکت جهان بر پایه میزان درآمد سالیانه، به‌شمار می‌آید.
از جمله نظرات ایشان که می تواند در این جمع به آن اشاره کرد مخالفتشان با تحریم‌ها علیه ایران بصورت مشروط است. تیلرسون می گوید: «ما از تحریم‌ها عموماً حمایت نمی‌کنیم، زیرا آنها را کارامد نمی‌دانیم مگر این که خیلی خوب اجرا شوند و انجام این، کاریست بسیار سخت.»
با همین دیگاه، نامزد وزارت خارجه آینده آمریکا به حمایت از تجارت آزاد می پردازد و در مورد شاخه ای که خود یکی از بزرگترین مدیران آن به شمار می آید یعنی اقتصاد انرژی می گوید که «آیا آمریکا باید در پی رسیدن به اصطلاح استقلال انرژی در تلاشی برای جدا کردن این کشور از تأثیر وقایع جهان بر اقتصاد باشد یا آمریکاییان باید مسیر همکاری بین‌المللی، جستن راه‌هایی برای رقابت بهتر درون بازار جهانی انرژی را پی بگیرند؟ من معتقدم ما باید مسیر همکاری بیشتر بین‌المللی را برگزینیم. واقعیت کلیدی این است: بازار آزاد جهانی برای انرژی با ترویج توسعهٔ منابع، قابل سازی تنوع بخشی، افزودن بر مسیرهای تأمینی مان، تشویق بهره‌وری، و تشویق نوآوری مؤثرترین ابزار را برای دستیابی به امنیت انرژی آمریکا فراهم میکند.».
برمبنای همین دیدگاه است که ایشان رابطه ای خاص با رئیس جمهور روسیه برقرار نموده است، اما باید دید که اولا این نگاه در آینده و در جایگاه وزیر امور خارجه آمریکا تداوم خواهد یافت و یا آنکه تحت تاثیر دیدگاه های وزیر دفاع و شخص رئیس جمهور آینده آمریکا تغییر مسیر خواهد داد.
در ادامه مورد نقشه تعارضات کنونی در خاورمیانه و قفقاز به این نکته اشاره گردید که در سه نزاع جاری خاورمیانه، غیر از نزاع قدیمی فلسطینیان و اسرائیل، یعنی بحرانهای یمن ، سوریه و عراق باید کلید حل آنها را ابتدا در تعامل دولت آینده آمریکا با روسیه دید که در این تعامل گذشتن از کنار نام ایران به آسانی نخواهد بود و ایران کماکان تمام تلاش خود را برای حفظ نقش کلیدی و تاثیر گذارش را به کار خواهد برد.
به این موضوع اشاره گردید که منافع حیاتی روسیه پیش از آنکه در خاورمیانه تعریف گردد در قفقاز و شرق اروپا تعریف شده است. بنابراین چنانچه روسیه مجبور به معامله گردد برگهای خود در خاورمیانه را با برگهای حریف در قفقاز و اروپای شرقی معامله خواهد نمود.
در نهایت هم به تعدادی از پرسش های حضار پاسخ داده شد که از جمله آنان در پاسخ به سوالی در خصوص آینده سوریه بیان شد که دیدگاه سخنران بر تجزیه احتمالی سوریه و یا حداقل تشکیل یک دولت فدرالی در آن کشور در دورا ترامپ است.