Русско-армянское сообщество: Одного факта признания геноцида недостаточно

Президент Русско-армянского содружества объяснил НСН, почему Германия решила признать геноцид армян Турцией в 1915 года.

(nsn.fm) Парламент Германии официально признал геноцид армян в Османской империи в 1915 и 1916 годах. Соответствующую резолюцию одобрили 2 июня большинством голосов. В ответ на решение Германии Турция отозвала посла из Берлина.

Президент Русско-армянского содружества Юрий Навоян рассказал в интервью НСН, почему решение Германии важно не только для Армении, но и для мировой политики.

— Как в Армении отнеслись к признанию Германией геноцида?

— Естественно, это решение нами приветствуется. Оно логическое, потому что Германия является положительным примером для Турции: она смогла на государственном уровне перевернуть позорную страницу своей истории. Германия не только признаёт геноцид, совершённый нацистами, но и проводит политику компенсации еврейскому народу.

— Почему признание геноцида именно Германией важно для Армении?

— Германия была союзником Турции во время Первой мировой войны. Она политическим и военным путём оказала поддержку проводимой политике, поэтому в определённом смысле является соучастником. Сегодняшняя резолюция немецкого парламента очень важна именно с этой точки зрения. Союзник Турции во время Первой мировой войны признаёт факт геноцида армян и этим актом признаёт свою вину. Я думаю, что Турции следует взять пример с Германии. Сегодняшнее решение Германии также имеет важное значение в контексте европейской мировой политики, потому что геноцид армян – это вопрос международного права, морали и справедливости. Повторю, это не только политический вопрос Армении и армянского народа, это очень важный вопрос мировой повестки. Это определённый политический сигнал Турции.

— Достаточно ли армянам признания факта геноцида? Каких дальнейших действий они ждут?

— Сегодняшнее решение я воспринимаю как сигнал, что наконец-то армяне и их союзники смогут на международном уровне добиться ликвидации последствий геноцида. Одного факта признания недостаточно. Это насущный вопрос для армянского народа, потому что именно в результате геноцида большинство из них лишились своей исторической родины и были распределены по всему миру. Это состояние продолжается по сей день. Фактически каждый армянин до сих пор испытывает на себе последствия геноцида. Я думаю, что не за горами юридическое и политическое решение по ликвидации последствий и возмещение ущерба народу.

— Турецкая сторона отозвала посла из Берлина. Чего Анкара хочет добиться?

— Это обычная практика турецкого руководства. Мы помним, что ранее оно так же поступило по отношению к Франции, когда Париж принял соответствующую резолюцию. Это оперативная реакция Турции, которая содержит в себе определённые элементы шантажа. Я думаю, через пару месяцев Анкара вернёт своего посла и продолжит межгосударственные отношения.

— Будут ли армяне проводить какие-то акции благодарности Германии?

— Они уже проводятся. Ряд армянских организаций сегодня во время голосования находился у стен парламента Германии. Там были благодарственные речи и надписи, ну и, по сообщениям СМИ, протестные акции со стороны турецкой общины. Это естественно, потому что армяне по всему миру продолжают добиваться справедливости. В прошлом году весь мир по поводу 100-летия геноцида армян ещё раз обратил серьёзное внимание на этот факт. И сегодня Армения стала на государственном уровне определённым центром борьбы против повторения таких событий. Ряд руководителей разных стран мира, в том числе президент РФ Владимир Путин, 24 апреля 2015 года находились в Ереване и принимали участие в памятных мероприятиях. А Турция продолжает политику отрицания. Это неправильная политика.

— Почему Германия признала геноцид армян только сейчас?

— Для нее стало очевидно, что Турция продолжает деструктивную региональную политику. Она ведёт себя агрессивно по отношению к соседним государствам и определённым народам. Неоднократно руководство Турции шантажировало Германию. Фактически Турция продолжает политику, которая была 100 лет назад. Уже европейские политики приходят к такому заключению, что политическими мерами надо удержать эту агрессию, чтобы турецкое общество и турецкое государство смогли выстраивать совершенно другие отношения с сопредельными государствами.

То, что сейчас между Анкарой и Москвой холодные отношения – это тоже результат агрессивной политики Турции. Россия в течение долгого времени развивала экономические отношения, несмотря на деструктивную роль Анкары на Южном и Северном Кавказе, в Средней Азии. Москва, наверное, считала, что через экономические отношения можно будет повлиять на Турцию. Но то, что турки сбили российский самолёт и до сих пор не извинились, доказывает, что Анкара всем создала политические проблемы. Тут решение за турецким народом. Но такая политика очень опасна.

ФОТО: Юрий Навоян // www.tsu.ru

Յուրի Նավոյան. միայն ցեղասպանության փաստի ճանաչումը բավարար չէ

«Ռուս-հայկական համագործակցության» նախագահը ռուսաստանյան «Նորությունների ազգային ծառայությանը» բացատրել է, թե ինչու Գերմանիան որոշեց ճանաչել Թուրքիայի կողմից 1915 թ. կատարած հայերի ցեղասպանությունը:

Գերմանիայի խորհրդարանը պաշտոնապես ճանաչեց Օսմանյան Թուրքիայում 1915 և 1916 թթ. հայերի ցեղասպանությունը: Համապատասխան բանաձևը հունիսի 2–ին ընդունվեց ձայների մեծամասնությամբ: Գերմանիայի որոշմանն ի պատասխան Թուրքիան Բեռլինից հետ անչեց իր դեսպանին:

«Ռուս-հայկական համագործակցության» նախագահ Յուրի Նավոյանը ռուսաստանյան «Նորությունների ազգային ծառայությանը» տված հարցազրույցում պատմել է, թե ինչու է Գերմանիայի որոշումը կարևոր ոչ միայն Հայաստանի, այլ նաև համաշխարհային քաղաքականության համար:

– Ինչպե՞ս Հայաստանում վերաբերվեցին Գերմանիայի կողմից ցեղասպանության ճանաչմանը:

– Բնականաբար, մենք ողջունում ենք այս որոշումը: Այն տրամաբանական է, քանի որ Գերմանիան դրական օրինակ է համարվում Թուրքիայի համար. նա կարողացել է պետական մակարդակով շրջել իր պատմության խայտառակ էջը: Գերմանիան ոչ միայն ճանաչել է նացիստների կողմից իրագործված ցեղասպանությունը, այլ նաև հրեա ժողովրդի նկատմամբ փոխհատուցման քաղաքականություն է վարում:

– Ինչու՞ է ցեղասպանության ճանաչումը հենց Գերմանիայի կողմից կարևոր Հայաստանի համար:

– Գերմանիան Առաջին աշխարհամարտի ժամանակ Թուրքիայի դաշնակիցն էր: Նա քաղաքական և ռազմական միջոցներով աջակցություն է ցուցաբերել վարվող քաղաքականությանը, դրա համար էլ ինչ-որ իմաստով դրա մասնակիցն է եղել: Գերմանական խորհրդարանի այսօրվա բանաձևը շատ կարևոր է հենց այս տեսանկյունից: Առաջին աշխարհամարտում Գերմանիայի դաշնակիցը ճանաչում է հայերի ցեղասպանության փաստը և այդ ակտով ընդունում է նաև իր մեղքը: Կարծում եմ, որ Թուրքիան պետք է օրինակ վերցնի Գերմանիայից: Գերմանիայի այսօրվա որոշումը կարևոր է նաև եվրոպական և համաշխարհային քաղաքականության համատեքստում, որովհետև հայերի ցեղասպանությունը միջազգային իրավունքի, բարոյականության և արդարության հարց է: Այն ոչ միայն Հայաստանի և հայ ժողովրդի քաղաքական հարցն է, այլ նաև կարևոր տեղ ունի համաշխարհային քաղաքականության օրակարգում: Սա որոշակի քաղաքական ազդանշան էր Թուրքիային:

– Հայերին բավարարու՞մ է ցեղասպանության փաստի ընդունումը: Ինչպիսի՞ հետագա քայլերի են նրանք սպասում:

– Այսօրվա որոշումը ես ընդունում եմ իբրև ազդանշան, որ վերջապես հայերը և նրանց դաշնակիցները կարող են միջազգային մակարդակով հասնել ցեղասպանության հետևանքների վերացմանը: Միայն ցեղասպանության փաստի ճանաչումը բավարար չէ: Սա հայ ժողովրդի համար կենսական հարց է, որովհետև հենց ցեղասպանության հետևանքով է, որ նրա մեծ մասը զրկվել է իր պատմական հայրենիքից և ցրվել աշխարհով մեկ: Այդ դրությունը շարունակվում է մինչ օրս: Փաստորեն, ամեն մի հայ մինչև այժմ կրում է ցեղասպանության հետևանքները: Կարծում եմ, որ սարերի հետևում չէ ցեղասպանության հետևանքների վերացման իրավական ու քաղաքական որոշումը և փոխհատուցումը ժողովրդին:

– Թուրքական կողմը Բեռլինից հետ է կանչել դեսպանին: Ինչի՞ է ուզում հասնել Անկարան:

– Դա թուրքական ղեկավարության սովորական գործելաոճն է: Հիշում ենք, որ նա այդպես վարվեց նաև Ֆրանսիայի նկատմամբ, երբ Փարիզը համապատասխան բանաձև ընդունեց: Սա Թուրքիայի արագ արձագանքն է, որը շանտաժի որոշակի տարրեր է պարունակում: Կարծում եմ, որ մի քանի ամսից Թուրքիան կվերադարձնի իր դեսպանին և կշարունակի միջպետական հարաբերությունները:

– Հայերը Գերմանիային երախտագիտության ինչ-որ ձեռնարկներ կանե՞ն:

– Դրանք արդեն արվում են: Մի շարք հայկական կազմակերպություններ քվեարկության պահին գտնվում էին Գերմանիայի խորհրդարանի մոտ: Այնտեղ շնորհակալական ելույթներ և կարգախոսներ կային, բայց նաև կային բողոքի ցույցեր թուրքական համայնքի կողմից: Հայերի ձեռնարկները բնական են, քանի որ նրանք ողջ աշխարհում շարունակում են արդարության հասնելու պայքարը: Նախորդ տարի ողջ աշխարհը հայերի ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի առիթով ևս մեկ անգամ լուրջ ուշադրություն դարձրեց այս փաստին: Եվ այսօր Հայաստանը պետական մակարդակով դարձել է նման դեպքերի կրկնության դեմ պայքարի որոշակի կենտրոն: Աշխարհի մի շարք երկրների ղեկավարներ` այդ թվում և ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը, 2015 թ. ապրիլի 24–ին գտնվում էին Երևանում և մասնակցեցին ոգեկոչման միջոցառումներին: Իսկ Թուրքիան շարունակում է ժխտման քաղաքականությունը: Դա ճիշտ քաղաքականություն չէ:

– Ինչու՞ Գերմանիան միայն հիմա ճանաչեց հայերի ցեղասպանությունը:

– Նրա համար ակնհայտ դարձավ, որ Թուրքիան շարունակում է տարածաշրջանային ապակառուցողական քաղաքականությունը: Նա իրեն ագրեսիվ է պահում հարևան պետությունների և որոշակի ժողովուրդների նկատմամբ: Թուրքիայի ղեկավարությունը մեկ անգամ չէ, որ շանտաժ է կիրառել նաև Գերմանիայի նկատմամբ: Փաստորեն, Թուրքիան շարունակում է այն քաղաքականությունը, որը եղել է հարյուր տարի առաջ: Եվրոպական քաղաքական գործիչները արդեն գալիս են այն եզրակացությանը, որ քաղաքական միջոցներով պետք է զսպել այդ ագրեսիան, որպեսզի թուրքական հասարակությունն ու պետությունը կարողանան հարակից երկրների հետ բոլորովին այլ հարաբերություններ կառուցել:

Այն, որ ներկայումս Անկարայի և Մոսկվայի միջև սառը հարաբերություններ են, նույնպես Թուրքիայի ագրեսիվ քաղաքականության հետևանքն է: Ռուսաստանը երկար ժամանակ տնտեսական հարաբերություններ էր զարգացնում Թուրքիայի հետ, թեև Հարավային և Հյուսիսային Կովկասում, Միջին Ասիայում Անկարան ապակառուցողական դեր ուներ: Հավանաբար Մոսկվան կարծում էր, որ տնտեսական հարաբերություններով կկարողանա ազդել Թուրքիայի վրա: Այն, որ թուքերը խոցեցին ռուսական ինքնաթիռը և մինչև այժմ ներողություն չեն խնդրել, ապացուցում է, որ Անկարան բոլորի համար է քաղաքական խնդիրներ ստեղծել: Այստեղ որոշումը թուրք ժողովրդինն է: Բայց նման քաղաքականությունը շատ վտանգավոր է: