«ԱԼԻՔ», Ա. Է. – Թեհրանի Հայ Դատի յանձնախմբի նախաձեռնութեամբ նոյեմբերի 19-ին Հ. Մ. «Արարատ» Կ.-ի «Վաչիկ Ղարաբէգեան» սրահում իր աշխատանքները սկսեց «Հայ Դատն Այսօր» 12-րդ խորհրդաժողովը, որի նպատակն է քաղաքական ինչու չէ նաեւ հասարակական շրջանակներում վերլուծելու եւ լուսարձակի տակ պահելու Հայ Դատի նոր հանգրւանի հնարաւորութիւնները եւ նոր հեռանկարները:
Երկօրեայ նստաշրջանին մասնակցում էին Հայաստանից ժամանած քաղաքագէտներ եւ մտաւորականներ, ովքեր մեր իրանահայ գործընկերների հետ միատեղ՝ իւրաքանչիւրը իր մասնագիտական ոլորտում հետաքրքիր ու ընդրգկուն հարցեր արծարծեցին:
Խորհրդաժողովի բացման խօսքով հանդէս եկաւ «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան նախագահ Արամ Շահնազարեանը, Իրանում ՀՀ դեսպանութեան անունից ելոյթ ունեցաւ դեսպանութեան խորհրդական Գառնիկ Բադալեանը, որի խօսքին յաջորդեցին արդէն մասնագիտական զեկոյցները:
«Աշխարհաքաղաքական նոր վերադասաւորումները Մերձաւոր Արեւելքում» (Իրադարձութիւնների զարգացում եւ հնարաւոր հեռանկարներ) թեմայի շուրջ զեկոյցով հանդէս եկաւ դիւանագէտ, արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Արման Նաւասարդեանը, «Հայ Դատի լուծման գործընթացը տարածաշրջանային նոր իրավիճակի ֆոնին» թեմայով՝ Իրանի Իսլ. խորհրդարանում հիւսիսային իրանահայութեան պատգամաւոր դոկտ. Կարէն Խանլարեանը, «Տարածքային պահանջատիրութիւնը որպէս Հայ Դատի պահանջատիրական պայքարի հիմնական տեսլականը» թեմայով ՀՅԴ Բիւրոյի մամլոյ դիւանի պատասխանատու Արտաշէս Շահբազեանը: Արտաշէս Շահբազեանի զեկոյցով էլ աւարտւեց խորհրդաժողովի առաջին նստաշրջանը, որի ընթացքում զեկոյցերում բարձրացած հարցերի շուրջ ներկաների եւ մասնագէտ զեկուցողների միջեւ փոխանակւեցին մտքեր եւ տեսակէտներ՝ հարց ու պատասխանի ձեւաչափով:
Երկրորդ նստաշրջանը սկսւեց ուրբաթ, նոյեմբերի 20-ի առաւօտեան ժամը 10-ին. արաբագէտ Արմէն Պետրոսեանը իր զեկոյցը կենտրոնացրեց «Արաբական աշխարհի հնարաւոր արձագանգը Մերձաւոր Արեւելքի աշխարհաքաղաքական նոր խմորումներն եւ հայկական գաղթօջախների ճակատագիրն արաբական աշխարհում» թեմայի շուրջ: «Իրանի գործօնի նշանակութիւնն ու կարեւորումը տարածաշրջանային իրադարձութիւններում» թեմայով՝ զեկոյց ներկայացրեց Իրանի Իսլ. խորհրդարանում հարաւային իրանահայութեան պատգամաւոր Ռոբերտ Բեգլարեանը, «Թուրքիայի արտահերթ խորհրդարանական ընտրութիւնների արդիւնքների վերլուծութիւն» թեմայով ազատ լրագրող եւ փորձագէտ Գրիգոր Ղազարեանը, «Աշխարհաքաղաքական նոր վերադասաւորումները եւ թուրք-իրանական մրցակցութիւնը տարածաշրջանում» թեմայով ԵՊՀ-ի իրանագիտութեան ամբիոնի վարիչ, իրանագէտ Վարդան Ոսկանեանը, «Թուրքիայի արտաքին քաղաքականութիւնը եւ հաւանական փոփոխութիւնները՝ հայութեան եւ Հայաստանի Հանրապետութեան նկատմամբ» զեկոյցով՝ թուրքագէտ, Հայաստանի գիտութիւնների ազգային ակադեմիայի արեւելագիտութեան ինստիտուտի աւագ գիտաշխատող Վահրամ Տէր-Մատթէոսեանը, «Հայկական Հարցի զարգացումը Թուրքիայում Ցեղասպանութիւնից յետոյ եւ ծպտեալ հայերը՝ որպէս Արեւմտեան Հայաստանի ազգային ինքնապահպանութեան փաստ» թեմայով լրագրող-վերլուծաբան Նայիրի Հոխիկեանը, «Ալիք» օրաթերթի խմբագրակազմի անդամ, «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան նախագահ Արամ Շահնազարեանը, լուսարձակի տակ առաւ «Հայ-քրդական յարաբերութիւններ, քրդական գործօնը՝ տարածաշրջանում» թեման եւ «Ալիք» օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր Դերենիկ Մելիքեանը ներկայացրեց «ՀՀ պետական կեցւածքի ու դերակատարութեան ռազմավարական գործօնը՝ Հայ Դատի պահանջատիրութեան հոլովոյթում» թեման: Դերենիկ Մելիքեանի զեկոյցով եզրափակւեց թեմատիկ քննարկումները:
Թեհրանի ՀՅԴ Կենտրոնական կոմիտէի անունից արտայայտւեց ներկայացուցիչ Հենրիկ Խալոյեանը եւ նստաշրջանի աւարտին հրաւիրւեց արտայայտւելու Թեհրանի հայոց թեմի առաջնորդ Տ. Սեպուհ արք. Սարգսեանը եւ վերջում՝ եզրափակիչ խօսքով Հայ Դատի յանձնախմբի անունից արտայայտւեց յանձնախմբի նախագահ Արամ Շահնազարեանը:
Նստաշրջանը նախագահում էին՝ ճրտգ. Գեւիկ Մկրտչեանը, դոկտ. Սիլւա Ալլահվերդեանը եւ Հայ Դատի յանձնախմբի անդամ Սուրիկ Աբնուսեանը:
Այսպիսով աւարտւեց խորհրդաժողովը, որը մէկ անգամ եւս առիթ ընձեռեց ներհամայնքային մակարդակից դուրս ընդլայնւած ձեւաչափով քաղաքագէտ-մասնագէտների միջոցով վեր հանել եւ լուսարձակի տակ առնել Հայ Դատին առնչւող հիմնահարցեր եւ լուծումներ պարզող հարցեր: