به نقل از روابط عمومی موسسه ترجمه و تحقیق هور،سه شنبه مورخ 12 اردیبهشت 1396 ،مراسم گرامیداشت صدو دومین سالگرد نسل کشی ارمنیان تحت عنوان«ترکیه،نو عثمانی گری تحت لوای سیاست خارجی» با حضور جمع کسیری از هموطنان ایرانی و فارسی زبان در سالن اجتماعات باشگاه فرهنگی و ورزشی آرارات تهران برگزار گردید.
در این مراسم آرتاشس تومانیان سفیر جمهوری ارمنستان در ایران ، جمعی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی،سردار طلایی نائب ریس شورای اسلامی شهر تهران،و گروهی از مورخین و کارشناسان مسائل ترکیه و منطقه حضور داشتند. همچنین در این مراسم عکاس و اندیشمند ترک اِرهان اریک که نمایشگاه عکس با موضوع «نگاه نسل های آینده» را به تصویر کشیده بود حضور داشت.
در ابتدای مراسم،آقای درهوانسیان عضو هیأت مدیره موسسه ترجمه و تحقیق هور در سخنانی ضمن خوشامد گویی به حضار گفت:
صدو دو سال از این جنایت می گذرد و ما همچنان فریاد عدالت خواهی سر می دهیم زیرا باور داریم انکار و فراموش کردن یک جنایت خود آغاز جنایتی دیگر است. نسل کشی ارمنیان فاجعه ای نیست که تنها گریبانگیر ارمنیان شده باشد، بلکه تا به امروز نیز از طرق مختلف در جریان است.ما وقتی از نسل کشی ارمنیان سخن می گوییم، باید سیاست های نسل کشانه حکومت عثمانی و بعدها جمهوری ترکیه را در امتداد با آن بررسی نماییم.زیرا ماهیت امپراتوری عثمانی بر پایه این سیاست استوار بوده و گریبان دیگر اقلیت های ساکن در امپراتوری عثمانی یعنی سایر مسیحیان و همچنین مسلمانان علوی و کردها را نیز گرفته است.
امروز نو عثمانیسم به عنوان پدیده ای غیر قابل انکار ،پایه و اساس رفتارهای توسعه طلبانه ترکیه قرار گرفته و کار را به جایی رسانده که دولتمردان ترکیه از تریبون های رسمی سخن از آرزوی دیرین خود یعنی تجزیه همسایگان به خصوص ایران و سوریه و احیای امپراتوری عثمانی می رانند. امپراتوری ای که در آخرین روزهای حیات خود پیامدی جزء جنگ،ویرانی،آوارگی و کشتار بیش از دو میلیون نفر ارمنی،آشوری و یونانی در پی نداشت.
در این مراسم آرتاشس تومانیان سفیر جمهوری ارمنستان در ایران،آقای مهندس گورک وارطان نماینده پیشین ارمنیان در مجلس شورای اسلامی و رئیس هیئت مدیره کنونی باشگاه فرهنگی و ورزشی آرارات ، آقای فرشید باقریان کارشناس مسائل ترکیه،قفقاز و کارشناس شبکه برون مرزی صدا و سیما ،دکتر کارن خانلری نماینده ارمنیان تهران و شمال کشور نیز سخنرانی کردند.
گئورک وارطان نماینده پیشین ارامنه تهران و شمال ایران در مجلس شورای اسلامی در این مراسم با اشاره به ابعاد گسترده جنایت دولت عثمانی بر علیه ارامنه اظهار داشت: سایه شوم این قتل عام نه تنها بر سر ملت ارمنی بلکه امروز در منطقه خاورمیانه قابل مشاهده است. اگر نسل‌کشی صورت نمی‌گرفت بدون تردید جمعیت ده میلیونی ارامنه، امروز حداقل ۲۰ میلیون شده بود که این خود ضریب امنیت این قوم را بالا می‌برد.چراکه گسست سیاسی و فرهنگی یکی از پیامدهای شوم این اقدام دولت عثمانی به شمار می‌آید.
او افزود: ارامنه سرزمین‌های ارمنستان غربی خانه و کاشانه خود را در این نسل کشی از دست دادند که تا به امروز این موضوع آثار منفی خود را به جای گذاشته است. حتی در مورد آمایش سرزمینی و زبان ارمنی ضربه‌های زیادی به ارامنه وارد شد. مسلما اگر این نسل‌کشی نبود، وضعیت مناسبات خیلی بهتر از حالت فعلی بود. دولت ترکیه فعلی از حیث حقوقی مسئول پاسخگویی به این نسل‌کشی می‌باشد که متاسفانه امروزه هیچ واکنش و پاسخی از سوی آنها داده نشده است.
این عضو جامعه ارامنه ایران با اشاره به حضور فعال ارامنه در صحنه‌های مختلف ایران عنوان کرد: از گذشته تاکنون ارامنه در جریان‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران حضور داشته و خواهد داشت. چنانکه متخصصین زیادی از سوی ارامنه در جامعه ایران حضور دارد و این روند همچنان ادامه دارد. بنابراین گزافه‌گویی‌هایی مانند کوچ دسته جمعی اختیاری یا شورش علیه حاکمیت آن دوران را نوعی سرپوش گذاشتن از سوی دول مختلف ترکیه از گذشته تا کنون بر نسل کشی ارامنه می‌دانیم و تاریخ دنیا شاهد است که ایران چگونه به خوبی و دیدگاه متفاوت با ارامنه برخورد کرده است.
فرشید باقریان کارشناس مسائل ترکیه در این نشست در تشریح سیاست خارجی ترکیه از گذشته تاکنون ابراز کرد: وضعیت سیاست خارجه هر کشور تابع راهبردها و پروتکلهای خاص خواهد بود اما سیاست خارجی به تنهایی نمیتواند بیانگر خط و مشی خاص یک کشور باشد و مولفه های دیگر باید مد نظر باشد. از این جهت اگر نگاهی از گذشته به حالت کنونی داشته باشیم بدون تردید اینکه چرا نو عثمانی گری را به چشم میبینیم به دلیل مولفه های مختلف و فراز و فرود آنها بوده است.
وی ادامه داد : با توجه به وضعیت موجود و نگاه سطحی به منطقه میفهمیم که سیاست خارجی فعلی ترکیه چندان موفق عمل نکرده است. مشابه این موضوع را در افغانستان و زمانی که نظامیان آمریکا وارد آنجا شدند را شاهد بودیم. از این جهت باید گفت سیاست داخلی ترکیه در مواجهه با احزاب و گروهها موفقتر از سیاست خارجی آن بوده است.
دکتر کارن خانلری نماینده فعلی ارامنه تهران و شمال کشور در مجلس شورای اسلامی با تاکید بر گرامیداشت سالروز نسل کشی ارامنه عنوان کرد: برزگداشت این واقعه بزرگ در حقیقت می‌تواند به احقاق حقوق جامعه ارامنه که از گذشته تاکنون پیگیر آن بوده‌اند کمک شایانی کند. چراکه مخابره و زنده نگه داشتن این واقعه هولناک به هر ترتیب می‌تواند افکار عمومی حاضر در جهان را تا حدود زیادی با ابعاد این نسل کشی گسترده آشنا سازد و دولت عثمانی را بیش از پیش به جهانیان معرفی کند.
او افزود: وضعیت فعلی به گونه‌ای است که دنیا باید برای درک بهتر جنایات صورت گرفته در منطقه از گذشته تاکنون اگاه شود و این امر مستلزم این است که تمامی رخدادها و وقایع به سمع و نظر جهانیان برسد که یکی از آنها نسل کشی ارامنه توسط دولت عثمانی است که در وضعیت فعلی در سوریه شاهد آن هستیم.
در بخش دیگر مراسم اِرهان اریک عکاس و اندیشمند ترک پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی انگیزه خود از برپایی نمایشگاه عکس را چنین تشریح کرد:
من در ترکیه ،در روستایی متولد شدم که برای سالیان طولانی ارمنیان،کردها و ترک ها در کنار یکدیگر و به آرامی زندگی می کردند،هنگامی که نوجوان بودم فهمیدم، خانه ای که ما در آن زندگی می کنیم در گذشته متعلق به یک ارمنی بوده است.در کنار آن خانه یک اتاق وجود داشت که صاحبان ارمنی از آن به عنوان محل پخت نان استفاده می کردند.ما آن اتاق را تبدیل به آخور حیوانات کرده بودیم.شبی در خواب صدایی به سراغم آمد ،آن صدا گفت:
ما سال ها در این اتاق پخت و پز میکردیم و شما اکنون آن را تبدیل به آخور کرده اید.سراسیمه از خواب بلند شدم و این موضوع مرا منقلب کرد ،شروع به تحقیق در مورد ارمنیان کرده و متوجه شدم که کشورم با آنها چه رفتاری داشته است.تصمیم گرفتم از هنرم که عکاسی است استفاده کرده و سهمی در شناساندن واقعه نسل کشی ارمنیان به جامعه ترک داشته باشم.
در بخش پایانی مراسم پیام همبستگی و همدردی هیأت اهل حق های کردستان عراق که به مناسبت این مراسم حضور داشتند قرائت شد.
Իրանցի պետական այրերի, մտաւորականների եւ լրագրողների համար «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան նախաձեռնութեամբ. Յատուկ միջոցառում՝ նւիրւած Հայոց Ցեղասպանութեան 102-րդ տարելիցին
(ԱԼԻՔ ՕՐԱԹԵՐԹ, մայիսի 3) Ընդունւած աւանդոյթի համաձայան, այս տարի եւս Հայոց Ցեղասպանութեան 102-րդ տարելիցի կապակցութեամբ «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան (Թեհրանի Հայ Դատի յանձնախումբ) նախաձեռնութեամբ կազմակերպւել էր յատուկ միջոցառում, որին ներկայ էին իրանցի պետական այրերը, մտաւորականները եւ լրագրողները:
Միջոցառումը տեղի ունեցաւ երէկ՝ մայիսի 2-ին Հ.Մ.Ա.Կ.-ի «Արարատ» մարզաւանի «Վաչիկ Ղարաբէգեան» սրահում: Ուշագրաւ է այն փաստը, որ այս տարի միջոցառմանը կից կազմակրեպւել էր նաեւ թուրք ճանաչւած լուսանկարիչ Էրհան Արիքի «Կայան» խորագրով լուսանկարների ցուցահանդէսը, որոնք պատկերում էին Հայոց Ցեղասպանութիւնից յետոյ Մերձաւոր Արեւելքի երկրներում հանգրւանած Ցեղասպանութիւնից փրկւածներին հետեւած սերունդներին:
Իրանի պետական հիմնով մեկնարկած միջոցառմանը, նախ ցուցադրւեց Հաոյց Ցեղասպանութեան մասին փաստավաւերագրական տեսաֆիլմ, որից յետոյ «ՀՈՒՍԿ» հաստատութեան վարչութեան անունից բացման խօսքով հանդէս եկաւ Անաստաս Տէր-Յովհաննիսեանը՝ ներկայացնելով հայ ժողովրդի արդար պահանջը եւ վեր հանելով Թուրքիայի իշխանութիւնների ներկայ քաղաքականութիւնը, որն անցեալի օրգանական շարունակութիւնն է:
Բացման խօսքից յետոյ, օրւայ առիթով արտայայտւեց Իրանում ՀՀ արտակարգ եւ լիազօր դեսպան Արտաշէս Թումանեանը: Նա անդրադարձաւ Հայոց Ցեղասպանութեան հարցով Հայաստանի պետական քաղաքականութեանը՝ նշելով, որ 1998 թւականից սկսեալ այն ներառւած է ՀՀ արտաքին քաղաքականութեան օրակարգում: Դեսպանը յատուկ կարեւորեց Ցեղասպանութեան 100-ամեակի առիթով ընդունւած Համահայկական հռչակագիրը, որն արտացոլում է Հայաստանի, Արցախի եւ Սփիւռքի միասնական կամքը՝ Հայոց Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչման եւ հատուցման գործում:
Արտաշէս Թումանեանի ելոյթից յետոյ Թուրքիայի հարցերով փորձագէտ Գրիգոր Ղազարեանը ներկայացրեց Հայոց Ցեղասպանութեան կապակցութեամբ թուրք երիտասարդ մտաւորականութեան դիրքորոշումը՝ բեմ հրաւիրելով այդ սերունդի ներկայացուցիչներից մէկին՝ լուսանկարիչ Էրհան Արիքին:
Լուսանկարիչը սեփական ինքնակենսագրութեամբ ներկայացրեց իր մօտ ձեւաւորւած այն ներքին մղումը, որից ազդւելով էլ նա սկսել է բարձրաձայնել Հայոց Ցեղասպանութեան մասին, եւ իր լուսանկարներով փորձել է ներկայացնել դրա անմիջական հետեւանքների մի մասն ու թողած հետքը:
Օրւայ առիթով ելոյթ ունեցաւ նաեւ Հ.Մ.Ա.Կ.-ի Կենտրոնական վարչութեան նախագահ Գէորգ Վարդանը՝ անդրադառնալով Հաոց Ցեղասպանութեան պատճառներին եւ դրանց թողած հետեւանքներին:
Միջոցառման հիմնական բանախօսն էր Թուրքիայի, Կովկասի եւ ԱՄՆ-ի հարցերով փորձագէտ, Իրանի պետական հեռուստատեսութեան եւ «Թասնիմ» լրատւական գործակալութեան վերլուծաբան Ֆարշիդ Բաղերեանը, որն իր ելոյթում անդրադարձաւ Թուրքիայի արտաքին քաղաքականութեանը, նէոօսմանիզմին եւ դրա անմիջական հետեւանքներին՝ Թուրքիայի արտաքին եւ ներքին քաղաքականութեան վրայ:
Վերջում, ներկաներին իր պատգամաը յղեց Իսլ. խորհրդարանում Թեհրանի եւ հիւսիսային իրանահայութեան պատգամաւոր դոկտ. Կարէն Խանլարեանը:
Միջոցառումը հագեցած էր նաեւ գեղարւեստական յայտագրով, որի ընթացքում քնարի եւ ջութակի կատարումներով հանդէս եկան Մերեդիթ Մովսիսեանն ու Լարա Նազարեանը:
Նշենք, որ միջոցառմանը ներկայ էին Իրանում Էստոնիայի պատւոյ հիւպատոս Արմէն Մութաֆեանը, Իսլամական խորհրդարանի պատգամաւորներ, Թեհրանի քաղխորհրդի փոխնախագահ Թալային, Իրաքի Քուրդստանից Իրան ժամանած քրդական պատւիրակութեան անդամներ, Թ. Հ. Թ. Պատգամաւորական ժողովի, Թեմական խորհրդի, «ԱԼԻՔ» հաստատութեան, ազգային մարմինների ու միութիւնների ներկայացուցիչներ: